Bankacılıkta zirve el değiştirdi! Özel araştırma...

Sektör için 2014 yılı da hareketli geçti. Toplam aktiflerde zirve Ziraat Bankası'nın oldu. Kredilerde ise İş Bankası'nın liderliği sürdü. Mevduatta en dikkat çekici çıkışı Yapı Kredi yaptı. Zirvedeki dört bankanın toplam mevduattaki payı daralırken Yapı Kredi toplam mevduatını en çok artıran banka oldu.

Türkiye bankacılık sektöründe son zamanlarda özellikle yabancı yatırımcıların kararları açısından bir hareketlilik söz konusu. Türkiye'deki bankalara ortak olan kimi oyuncular hisselerini satarken, kimi oyuncuların da pazardan çekileceği ifade ediliyor. Bu durumu analiz ederken en çok kullanılan argüman bankacılıktaki rekabet. Türkiye'de sektörün rekabetçilik seviyesinin yüksek olduğu, dolayısıyla burada tutunmak için ciddi yatırımların yapılması gerektiği belirtiliyor. Bu rekabetçilik seviyesi sıralamanın dinamik bir şekilde dönüşmesine yol açıyor. Aslına bakılırsa Türkiye gibi bir ülkede bankacılık sektöründe bankaların pazar paylarını yüzde 1 geliştirmeleri bile oldukça zor. Türkiye Bankalar Birliği verilerini dikkate alırsak bir bankanın mevduattaki pazar payını yüzde 1 geliştirmesi için fazladan 1 milyar TL mevduat toplaması gerekiyor, kredilerde ise bu rakam 1,1 milyar TL seviyesinde. Bu rakamlar pazar payları açısından hareketliliğin pek de kolay olmadığını gösteriyor.

Bu rakamlara rağmen 2014'te de bankalar sıralamasında değişiklikler oldu, bazı rakiplerin aralarındaki makas dikkat çekici şekilde kapandı. Kısa bir özet vermek gerekirse toplam aktiflerde zirve yine Ziraat Bankası'nın oldu. Kredilerde ise İş Bankası zirvedeki yerini korudu. Mevduatta  Yapı Kredi'nin performansı dikkat çekiciydi. Zirvedeki dört bankanın toplam mevduattaki payı daralırken Yapı Kredi toplam mevduatını en çok artıran banka oldu.

Toplam aktiflerde Ziraat çıkışı

Bankacılık sektörünün en temel verisi olan toplam aktiflerde son beş yıllık dönemde dengeli bir dağılımın oluştuğu görülüyor. 2010 yılı itibariyle Türkiye'nin en büyük bankası olan Ziraat Bankası'nın toplam aktifleri tek başına tüm bankacılık sistemi aktiflerinin yüzde 15'ini oluşturuyordu. 2014'ün üçüncü çeyreği itibariyle lider konumundaki Ziraat Bankası'nın aktiflerinin yüzde 13 seviyelerine geldiği görülüyor. Bu durum toplam aktiflerde zirvedeki bankanın ağırlığının azaldığını gösteriyor. Liderin kaybettiği toplam aktif payı da diğer bankalara dağılmış durumda. Dolayısıyla bu tablo bankacılık sektöründeki rekabetin sağlıklı bir dağılıma yol açtığını da ortaya koyuyor. Rekabetin toplam aktiflere yansıyan boyutunda Ziraat Bankası ve İş Bankası'nın hikayeleri öne çıkıyor. Bundan beş yıl önce Türkiye'de toplam aktifleri bakımından Ziraat Bankası liderdi. Fakat 2011-2013 yılları arasında üç yıl boyunca Türkiye'nin en çok toplam aktiflerine sahip bankası Türkiye İş Bankası oldu. 2013 yılında Türkiye İş Bankası'nın bankacılık sistemindeki toplam aktiflerinin payı yüzde 12,87 seviyesindeydi. Fakat 2014 yılının üçüncü çeyreği itibariyle bu hikaye değişti. Türkiye Bankalar Birliği'nin en son açıkladığı toplam aktifler verilerine göre Ziraat Bankası'nın toplam aktiflerdeki payı yüzde 13,06 olurken, Türkiye İş Bankası'nın payı yüzde 12,65 oldu. Böylelikle 2014 yılı içinde toplam aktifler açısından lider değişti.

Toplam aktiflerde bir başka ilgi çekici hikaye ING Bank'a ait. 2013 Aralık ayı itibariyle ING Bank'ın sahip olduğu toplam aktifler sistemdeki toplam aktiflerin yüzde 2,04'ünü oluşturuyordu ve banka toplam aktiflere göre yapılan sıralamada 11. sırada yer alıyordu. 2014 Eylül ayı itibariyle bankanın toplam aktiflerdeki pazar payı gelişti ve banka sıralamada bir üst sıraya yükseldi.

Kredi ve alacaklarda makas kapanıyor

Toplam aktifler konusunda liderliği Ziraat Bankası'na bırakan Türkiye İş Bankası kredi ve alacaklarda ise liderliğini korumayı başardı. Beş yıl önce kredi ve alacaklar kategorisinde pazar lideri Garanti Bankası'ydı. 2010 yılında Garanti Bankası bankacılık sistemindeki toplam kredi ve alacaklar kategorisinde yüzde 12,74'lük pazar payı ile zirvedeydi. 2013 yılında kredi ve alacaklar kategorisinde zirvede Türkiye İş Bankası vardı. Bankanın bu alandaki pazar payı yüzde 13,32 olmuştu. 2014 yılının üçüncü çeyreği itibariyle İş Bankası bu alandaki yerini korudu. Pazar payı 2013'ün tamamına göre yüzde 0,24 gerilese de banka bu alandaki liderliğini sürdürdü. Kredi ve alacaklarda zirvede bunlar yaşanırken alt sıralarda da ilgi çekici hareketler görüldü. Bazı bankalar üst sıradaki rakibiyle arasındaki pazar payını belli ölçülerde kapattı. Yukarıda vurguladığımız gibi bankacılık sektöründeki ölçekler dikkate alındığında bu küçük hareketlerin aslında önemli gelişmeler olarak altının çizilmesi gerektiği de ortaya çıkacaktır. Bu kapsamda en dikkat çekici adımlardan birisini Yapı Kredi attı. 2013 yılında bu kategoride Yapı Kredi'nin bir üst sıradaki rakibi Akbank ile pazar payı farkı yüzde 1,44 olmuştu. 2014'ün üçüncü çeyreği itibariyle bu fark yüzde 0,96 seviyesine indi. Kredi ve alacaklar kategorisinde ING Bank ve Odeabank da bir sıra yükseldiler.

Mevduatın hızlısı Yapı Kredi

Mevduat toplama konusunda yaşanan yoğun rekabette ise Yapı Kredi'nin ilgi çekici bir performansa imza attığı görülüyor. Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre Yapı Kredi 2010 yılında bankacılık sistemindeki toplam mevduat pazarından yüzde 8,58 pay alıyordu. 2013 yılının Aralık ayı itibariyle bankanın toplam mevduattaki pazar payı yüzde 9,15'e yükseldi. 2014 yılının üçüncü çeyreği itibariyle bankanın Türkiye bankacılık sistemindeki toplam mevduat içerisindeki payının yüzde 9,73 olduğu görüldü. 2013'e kıyasla bu dönemde mevduattaki pazar payını en çok artıran banka da Yapı Kredi oldu. Buna göre banka pazar payını yüzde 0,58 seviyesinde geliştirdi. İlk 10'daki beş bankanın mevduat pazar payı 2013'e kıyasla gerilerken Yapı Kredi'nin mevduattaki payını bu derece artırması dikkat çekiciydi. Toplam mevduat kategorisinde lider yine Ziraat Bankası oldu. Banka toplam mevduatta 150 milyar TL sınırını aştı ve Türkiye'nin en çok mevduat toplayan bankası oldu. Bununla birlikte Türkiye İş Bankası da 130 milyar TL'lik sınırı aşarak, bu alandaki takibini sürdürmüş oldu. Mevduattaki rekabette ING Bank'ın performansının da dikkate değer olduğunu söylemek gerekiyor. ING Bank, küresel düzeyde sunduğu tasarruf ürünü "Turuncu Hesap" ile mevduatta beklediği ilerlemeyi kaydetmiş görülüyor. Zira banka 2010 yılında Türkiye'deki toplam mevduatın yüzde 1,52'sine sahipken, 2013 yılında bu rakam yüzde 1,82'ye yükseldi. 2014'te de benzer bir seviye yakaladı. Böylelikle ING Bank, toplam mevduat sıralamasında bir sıra yukarı yükseldi.

Türkiye'ye yaptığı yatırımla dikkatleri üzerine çeken Odebank da mevduat konusunda hızlı bir çıkış gösterdi. Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre banka 2013 Aralık ayı itibariyle topladığı 12,3 milyar TL'lik yüzde 1,31'lik bir pazar payına sahipti. Banka bu performansı ile toplam mevduat sıralamasına göre 15. sırada yer alıyordu. 2014'ün üçüncü çeyreği itibariyle bankanın topladığı mevduat 17,8 milyar TL seviyesine yükselirken, pazar payı da yüzde 1,73 oldu. Bu çıkışıyla banka mevduat sıralamasında bir sıra yukarı çıkarak 14.'lüğe yerleşti.

 TOPLAM AKTİFLER

GÖRÜŞ

Hüseyin Özkaya

Odeabank Genel Müdürü

"2014 yılını 14 şehirde 48 şube ve 1,388 çalışan ile kapadık. Yatırımlarımıza halen devam ediyoruz. Odeabank dağıtım kanallarına şubelerine ek olarak internet bankacılığı, mobil bankacılık, self servis bankacılık, ATM’ler, çağrı merkezi ve sosyal medyayı da ekleyerek Türkiye’nin teknolojiyi en verimli kullanan bankalarından biri oldu. Türkiye’de şube başına mevduatta en büyük bankalardan biriyiz. Bireysel bankacılıkta Türkiye’nin en önemli zincir mağazaları ile “Tüketici Finansmanı” anlaşmalarını tamamladık. Tüm bu kampanyaların etkisi ile, 2014 yılında kredi müşteri adedimiz tüm yıl boyunca 10 katı artış gösterdi. Aynı zamanda, Direkt Bankacılık tarafında tüm kanallarda aynı kullanıcı deneyimini farklı segmentteki müşterilere sunan bir yapıyı hayata geçirdik. Odeabank’ın 2015 yılında hizmete giren mobil bankacılık aplikasyonu ilk ay 25,000 kişi tarafından indirildi ve 4 milyon TL işlem hacmine ulaştı. Sektöre kazandırdığı yeniliklerle bankacılığı farklı bir noktaya taşıyan Odeabank’ın, aynı zamanda Türkiye’de bir ilki gerçekleştirerek ATM’den çek kabul etmeye başladığını hatırlatalım. Tüm bu çalışmalarımız sonucunda 2014 yıl sonunda 500,000 müşteriye ulaştık."

 TOPLAM KREDİLER

TOPLAM MEVDUATLAR