3. ÇEYREK BÜYÜMESİ BEKLENTİLERİN ALTINDA

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, büyüme üçüncü çeyrekte yüzde 1,7 olarak gerçekleşti. Böylece ekonomi çeyrek bazda yaklaşık son iki yılın en düşük büyümesini kaydetmiş oldu. En son 2012 dördüncü çeyrekte büyüme yüzde 1,4 olmuştu.

İlk dokuz ayda GSYİH yüzde 2,8 arttı
2014 yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla yüzde 2,8’lik artışla 93,7 milyar TL oldu. Finans ve sigorta faaliyetleri, 2014 yılı üçüncü çeyreğinde cari fiyatlarla yüzde 10,4’lük artışla 13,75 milyar TL, sabit fiyatlarla yüzde 5,2’lik artışla 4,20 milyar TL oldu. İmalat sanayi, 2014 yılı üçüncü çeyreğinde cari fiyatlarla yüzde 10,3’lük artışla 65,43 milyar TL, sabit fiyatlarla yüzde 2,2’lik artışla 7,29 milyar TL oldu. Devletin nihai tüketim harcaması değeri 2014 yılı üçüncü çeyreğinde cari fiyatlarla yüzde 15,7’lik artışla 64,65 milyar TL oldu.

"2014 yıl sonu hedeflerinin tutması zor görünüyor"
İntegral Menkul Değerler Araştırma Uzmanı Beste Naz Süllü büyüme rakamlarını şöyle yorumladı:
"2014 üçüncü çeyrek büyümesi beklentilerin oldukça altına gerileyerek yüzde 1,7 büyüme gösterdi. Büyümede durgunluk yaşanmasındaki ana etmenler, kamu ve hane halkı harcamalarından geliyor. 2013’e göre yıllık değerlendirmede harcamalar kaleminde hane halkı tüketimi yüzde 21, kamu mal ve hizmet alımları yüzde 28, kamu sektörü harcamaları yüzde 23, özel sektör yatırımları ise yüzde 16 gerileme gösterdi. Büyümede dinamiği kaybeden Türkiye, 2008 yılında G-20 ülkeleri arasında Çin’den sonra ikinci sırada yer alırken, şimdi ise Brezilya, G. Afrika ile beraber listenin son sıralarında yer alıyor. 2014 yılının büyümede durgunluk yaşanmasının temel sebebi, alınan ihtiyati kemer sıkma önlemleri oldu. Enflasyon ve kredi büyümesindeki yükselişi kontrol altına almak amacıyla TCMB’nin parasal sıkılaştırma politikaları, büyüme rakamları üzerinde etkisini sert gösterdi. Büyüme ilk 9 ayda yüzde 2,8 olurken, bu rakamlara göre OVP’de yer alan 2014 yılsonu büyüme tahmini olan yüzde 3,3’ün tutturulması için 4.çeyrekte gereken büyüme yüzde 4,8 olmalı. Şu anki küresel şartlar ve iç dinamiklerdeki yavaşlama sebebiyle yüzde 4,8 büyüme rakamı imkânsız görünüyor. Şartlar bu şekilde gelişirken, 2014 yıl sonu büyüme hedefleri tutturulamayacağına benziyor."

"2015 büyümesi yüzde 2 olur"
ALB Menkul Değerler Araştırma Uzmanı Arda Coşar'ın büyüme rakamları analizi şöyle oldu:
"2014 yılı 3. çeyrek büyümesi piyasa beklentisi olan yüzde 2,8 ‘den ve bizim beklentimiz olan 2,1’den aşağıda yüzde 1,7 olarak gerçekleşmiştir. Büyümenin düşük gerçekleşmesinde sektörel bazda en önemli etkinin geçene sene aynı döneme göre yüzde 4,9 daralan tarımdan geldiğini görüyoruz. Harcamalar bazında ise büyümedeki gerilemenin; zayıf hane halkı tüketimi ve negatif özel sektör yatımlarından kaynaklandığını görüyoruz. Türkiye 3. Çeyrek büyüme verisini yüzde 2,1 ile en yakın tahmin eden aracı kurum olarak 2014 son çeyrek büyümesini yüzde 1,5 tahmin ederken, 2014 yılı büyümesini yüzde 2,5 olarak öngörüyoruz. 2015 yılında ise ABD ve İngiltere’de ekonomik toparlanmanın devam etmesini ancak Euro Bölgesi toparlanmasında zayıflığın devam etmesini, yanı sıra Asya’da Japonya’da zayıf büyüme, geçtiğimiz 10 yıl boyunca küresel büyümenin motoru olan Çin’de büyümenin gerilemesini bekliyoruz. En büyük ihracat pazarımız Avrupa’da ivme kaybı yanı sıra Rusya’da 2015 yılında beklendiğimiz resesyonun ve Ortadoğu’daki jeopolitik gerginliklerin 2015 yılında ihracat yoluyla büyüme üzerinde negatif etkiler oluşturacağını düşünüyoruz. İhracat kaynaklı negatif etkinin yanı sıra yurt içinde zayıf seyreden iç talep ve özel sektör yatırımlarının 2015 yılında da büyümeyi olumsuz etkilemesini bekliyor ve 2015 büyümesini yüzde 2 olarak tahmin ediyoruz."