Bürokrasi nedir? Talebiniz nasıl uykuya yatırılır!
Bürokrasi, kelime olarak, Latince "burra" ve Yunanca "kratos" sözcüklerinden türetilmiştir. "Burra", masaları örtmek için kullanılan koyu renkli kumaş; "kratos" ise egemenlik, yönetim anlamına gelmektedir. Buna göre bürokrasi, "masaların ya da büroların egemenliği" anlamındadır. Bu kavramın ortaya çıktığı dönemde memurların, hizmet yürüttükleri masaların üzeri koyu renkli bir kumaşla örtülmekteydi. Aslında bu benzetme ile ifade edilmek istenilen, memurların toplum üzerinde giderek artan egemenliğidir. Memurların bu egemenliği, onların hizmet yürüttükleri bir araçla (yazı masası) ya da mekânla (büro) nitelendirilmiştir.
Bürokrasi, yönetim ve siyaset ile ilgili bir kavramdır. Daha çok olumsuz ve kötüleyici bir anlam ifade eder. Bürokrasi, örgütlerin olumsuzluklarını ve resmi otoritenin kötüye kullanılmasını anlatmakta kullanılan pejoratif (kötüleyici ve aşağılayıcı) bir kavramdır. Bu anlamda bürokrasi "verimsizlik", "işlerin ağır yürümesi", "kuralcılık", "kırtasiyecilik", "sorumluluktan kaçma", "yönetimde gizlilik", "yetki devretmekte isteksizlik", "otoriteye aşırı bağlılık" gibi, olumsuz davranış ve işlemlerdir. Bu olumsuz davranışlar, "bürokrasi hastalığı" olarak nitelendirilmektedir.
Bürokrasi; beşeri ihtiyaçları önemsememe, kararları üstlere havale etme eğilimi, işleri kırtasiyeciliğe boğma gibi anlamlar vermektedir. Bürokrasi ile ilgili olumsuzluklar, memurlardan değil, daha çok bürokratik yapıdan kaynaklanmaktadır. İşlerin gecikmesi ve kırtasiyecilik sebebiyle halka verilen zarar, bürokratik kuralların ve prosedürlerin bir sonucudur.
Amacı resmi olarak idari işlevlerle olsa da uygulamada yorumlamalar nedeniyle resmi olmayan etkilere açık olabilmektedir. Yani bürokrasinin siyasi bakımdan tarafsız bir kurum olması gerekirken; idari gücü ve yeteneği sebebi ile bundan sapabilmektedir.
Türkiye’de bürokraside uygulanan sıralı oyalama taktiklerini bu kez esprili bir dille yazmak istedim;
- Dilekçe al.
- İlgili birime havale et ama havale etmeden dilekçede veya eklerinde mutlaka eksik bul.
- Havale ettikten sonra yazı ile ek bilgi ve belge iste,
- Artık tamamlanan talebi kurum ve kuruluş görüşlerine açma
vakti gelmiştir. - Kurum ve kuruluşlar doğal olarak sorular yöneltecektir.
- Kuruluşların sorularını dilekçe sahibinden yeni bir gerekçeli görüş aldıktan sonra cevapla.
- Sonra ilgiliye kurum ve kuruluşların ilave belge isteğini bildir.
- Diğer taraftan da kuruluş görüşlerini topla!
- Tüm dosyaları ilgili komisyonlara görüş ve karar vermeleri için gönder ve talebi uykuya yatır…
Türkiye ülke olarak tarihi boyunca bürokrasiyi bitirmeye çalıştıkça daha derin ve farklı isimlerde ve şekillerde oluşturulan bürokrasi gelip sisteme egemen olmuştur. Olmaya da devam edecektir. Bu konunun çözümü olmadığı artık görülmüştür.
Talebinizin uykuya yatırıldığını düşünüyorsanız; ilk dilekçenizin tarih ve sayısını ilgi tutarak bir dilekçe daha yazıp süreci yeniden başlayabilirsiniz.
Güzel bir hafta dilerim.
Sağlıkla kalın…
Selçuk Şağban
Yönetim Danışmanı