Kadın girişimcilerin yüzde 61'i üniversite mezunu

ODTÜ Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Yıldız Ecevit’in koordinatörlüğünde yürütülen ve Garanti Bankası tarafından desteklenen “Kadın Girişimciler Araştırması”nın sonuçları açıklandı. Araştırma kadın girişimci profilini ortaya çıkarmayı, sorunları saptamayı, beklenti ve talepleri ortaya koymayı, kadın girişimcileri destekleyen mekanizmaları belirlemeyi hedefliyor.

Araştırmaya katılan kadın girişimcilerin yaşlarının 22 ile 68 arasında değiştiği, %61’inin üniversite ve üzeri eğitime sahip, dörtte üçünün ise evli olduğu tespit edildi. İş kurma aşamasında öncelikli sorunların sermaye bulmak, bürokratik işlemlerle uğraşmak, “kadın olmak” ve aile yaşamını düzenlemek başlıkları altında toplandığı belirtildi. Kadın girişimcilerin %56’sının kadın olmaktan kaynaklanan sorunlar yaşamadığı; geri kalanların ciddiye alınmama, küçümsenme, erkeklerle aynı ortamda çalışmalarının onaylanmaması ve cinsellikle ilgili imalarla karşılaşma gibi sorunlarının olduğu aktarıldı. Kadın girişimcilerin büyük bir bölümünün, kurumlar arasında en fazla desteği kredi olarak bankalardan aldığı, bunun dışında ise en çok sözü edilen kurumun KOSGEB olduğu belirtildi.

İki aşamalı yürütülen çalışmanın nicel araştırma bölümü için, 15 ilden seçilen 304 Garanti Bankası müşterisi kadın girişimciyle, Şubat-Nisan 2014 tarihleri arasında görüşüldü. Kadın girişimcilerin iş deneyimlerine ilişkin ayrıntılı bilgilere ulaşılması hedeflenen nitel bölümde ise 4 ilde, nicel araştırmaya dahil olmayan 34 Garanti Bankası müşterisi kadın girişimciyle, derinlemesine görüşme yapıldı.

Konuyla ilgili bilgi veren ODTÜ Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Yıldız Ecevit, “Garanti Bankası ile çalışmamızın en önemli nedeni, bizim kadın girişimciliği konusundaki yaklaşımımıza paralel bir bakışının ve uygulamasının olmasıdır. Kendi işini kurmak ve sürdürmek, bunun için mücadele vermek kadınları güçlendirir, ekonomik olarak bağımsız kılar. Girişimci kadınlar kendi kararlarını alabilen, bunları hayata geçirebilen, kendilerini kişisel olarak geliştirmekle kalmayıp ailelerinin refahını da artıran kadınlardır. Bu bağlamda kadın girişimciliği özendirilmeli, kurumsal teşvik ve destekler sağlanmalıdır. Ama hepsinden önemlisi, Türkiye’de kadınların ücretli veya kendi hesabına ev dışında çalışmasını onaylayacak, toplumsal cinsiyet eşitliğini yeşertecek bir iklime duyulan ihtiyaçtır.” dedi.

Toplantıya katılan Garanti Bankası Genel Müdür Yardımcısı Nafiz Karadere ise “Türkiye’de kadın girişimcilere yönelik çalışmalara ve Garanti Bankası’nın faaliyetlerine yol gösterecek araştırmanın, önemli bir boşluğu dolduracağına inanıyoruz. Sonuçların, kadın girişimcilerin artması için, gelecekte hangi konulara odaklanılması gerektiği hakkında, bu alanda proje geliştiren bütün kurum ve kuruluşlar için önemli ipuçları sunduğuna inanıyorum. Garanti Bankası, bugüne kadar yaptığı etkinlikler ve hayata geçirdiği özel programlarla kadınların güçlenmesini benimseyen, onlara pozitif ayrımcılık yapmayı hedefleyen bir banka oldu. Kadınların kendi işini kurma yoluyla güçlenmesini, girişimciliği desteklemenin en önemli gerekçesi olarak kabul etti. Bu nedenle, bankamızın sürdürülebilirlik politikasının vazgeçilmez bir parçası haline gelen kadın girişimciliği çalışmalarımız, dokuz yıldır olduğu gibi önümüzdeki dönemde de aynı inanç ve heyecanla artarak devam edecek.” dedi.

Kadın girişimci olmak
Kadın girişimcilerin yaşadığı zorlukların temelinde, iş dünyasının erkek egemen olması ve kadınların bu dünyada yer almasına yönelik önyargıların bulunduğu ortaya koyuldu. Kadın girişimciler, iş kurma aşamasında karşılaştıkları bu tür zorlukların üstesinden, daha fazla çalışarak ve bazı fedakarlıklar yaparak geldiklerini belirtti. Buna rağmen, işini kuran girişimci kadınların %61’i kendilerine güvenlerinin arttığını, %44’ü maddi olarak güçlendiğini, %33’ü toplumsal saygınlıklarının arttığını ve daha çok tanındıklarını, %28’i ise kararlarında daha bağımsız olduklarını söyledi.

Kadın girişimcilerin özellikleri
Araştırmada, kadın girişimcilerin %66’sının 40 yaşın üstünde olduğu, %87’sinin işlerini 35 yaşından sonra kurduğu tespit edildi. %61’i üniversite ve üzeri eğitime sahip kadın girişimcilerinin eğitim düzeyi yükseldikçe, kendilerine güven ve cesaretlerinin arttığı görüldü. Kadın girişimcilerin %84’ünün ise kendi işini kurmadan önce başka işlerde deneyim kazandıkları görüldü.

Veriler; kendi işini kuran kadın girişimcilerin, birden fazla güçlü kişilik özelliğine sahip olduğunu gösterdi. Buna göre, kadınların %31’i bağımsız kişiliğe sahip, kararlı, hırslı ve azimli olmayı önemsiyor. %25’i kendine güvenmeyi, %24’ü işini severek yapmayı, çalışkan ve disiplinli olmayı değerli buluyor. %9’u aileye karşı sorumlu olmayı, %7’si sosyal ilişkilerde başarılı olmayı, kendi işini kurmalarında etkili güçlü özellikler olarak tanımlıyor.

İş kurma aşaması
Kadın girişimcilerin %49’unun iş kurma aşamasında attığı ilk adımın, işyeri mekânı aramak ya da mevcut işyerini düzenlemek olduğu görüldü. Kadınların %71’i; piyasada tanınmak, markalaşmak, hizmet ve ürün çeşidinin artması gibi nedenlerle işlerini büyütmeyi hedeflediğini, bunun için kendi birikimleri dışında bankalardan kredi ve KOSGEB’den destek aldıklarını dile getirdi. Araştırma kapsamında kadın girişimciler, iş kurma kararlarının oluşumuna göre; işini kendi isteğiyle kuranlar (%51), aile ve eş desteğiyle kuranlar (%31), fırsatlar ve ekonomik koşullar nedeniyle kuranlar (%18) olmak üzere 3 grupta ele alındı Kadın girişimcilerin %59’unun işini kendi birikimine dayanarak, %24’ünün banka kredisiyle, %23’ünün eşinden, %19’unun ise ailesinden destek alarak sermaye oluşturduğu ortaya çıktı.

Kuruluşların özellikleri
Araştırma, kadın girişimcilerin %82’sinin hizmet sektöründe faaliyet gösterdiğini, %40’ının işkolu olarak ticaret ve satış alanında yoğunlaştığını ortaya koydu. Kadınlar tarafından işletilen kuruluşların %75’inin 2000 ve sonrasında kurulması; bu dönemde yaygınlık kazanan kadın girişimciliğini teşvik edici politika ve uygulamaların önemini işaret etti. Kadınların %70 gibi büyük bir oranının mikro işletme (çalışan sayısı 10 kişiden az) sahibi olduğu görüldü.

İş ve aile yaşamı
Kadın girişimcilerin büyük bölümünün, yoğun tempoyla erkek egemen bir ortamda çalışırken, aile ve iş arasındaki dengeyi kurmakta zorlandığı; bu nedenle evliliği ve çocuk sahibi olmayı ertelediği tespit edildi. Kadınların %48’i çocuk bakımı, %31’i her şeye yetişememe ve yorgunluk sorunlarını dile getirdi. Girişimcilerin %11’i, halen iş ve aile dengesini kuramadığını söyledi. Bu dengeyi kurmak amacıyla ev işleri ve çocuk bakımı için ücretli destek isteyen kadın girişimcilerin %47, gönüllü destek bekleyenlerin ise %49’luk bir orana sahip olduğu görüldü