Kısa Çalışma Ödeneği hakkında bilmeniz gerekenler!
Bilindiği üzere Koronavirüs (Covid-19) tedbileri kapsamında açıklanan Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi ile Kısa Çalışma Ödeneği’nin devreye alınacağı ve süreçlerin kolaylaştırılıp hızlandırılacağı açıklanmıştı.
Açıklamadan çok kısa bir süre sonra Türkiye İş Kurumu (“İŞKUR” ) tarafından 22.03.2020 tarihinde yapılan duyuru ile Covid-19 salgınından olumsuz etkilenerek kısa çalışma uygulamak isteyen işverenler için yol haritası çizildi.
Gellinen son noktada; yeni tip Koronavirüsün (Covid-19) olası etkileri dikkate alınarak "dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebep" kapsamında kısa çalışma uygulaması başlatıldı.
Söz konusu duyuruya göre; 23.03.2020 tarihinden itibaren kısa çalışma talebinde bulunmak isteyen işverenlerin gerekli belgeleri doldurarak bağlı bulundukları İŞKUR biriminin elektronik posta adresine e-posta göndermeleri yeterli olacak ve kısa çalışma ödeneği Bakanlık Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’nca yapılacak uygunluk tespitinin ardından gerçekleşecektir.
Yazımızda sizler için kısa çalışma ödeneği başvuru süreci ve diğer hususları başlıklar halinde detaylı bir şekilde anlattık;
I. KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun Ek 2 nci maddesine göre; Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak üçte bir oranında azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere kısa çalışma yapılabilir.
Kısa çalışma halinde İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmak üzere kısa çalışma ödeneği ödenir. Söz konusu ödeme, üç ayı aşmamak üzere uygulanabilirken bu süre Cumhurbaşkanı kararı ile 6 aya kadar uzatılabilir.
Kısa Çalışma Kapsamında Hangi Ödemeler Yapılır
- İşçilere İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmak üzere kısa çalışma ödeneği ödenir
- İşçiler için GSS (genel sağlık sigortası) primleri ödenirken kısa ve uzun vadeli sigorta primleri ödenmez.
Kısa Çalışma Ödeneği Miktarı ve Ödenmesi
Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçemez.
Kısa çalışma ödeneği, çalışmadığı süreler için, işçinin kendisine ve aylık olarak her ayın beşinde ödenir. Ödemeler PTT Bank aracılığı ile yapılmaktadır.
İşyerinde faaliyetin tamamen durması halinde 2020 yılında kısa çalışma ödeneği en az 1.752,40 TL iken en yüksek kısa çalışma ödeneği 4.380,99 TL olacaktır. İşyerinde çalışma sürelerinin azaltılması halinde ise çalışmayan süreler için kısmi olarak kısa çalışma ödeneği hesaplanır.
SGK Bildirimi
Kısa çalışma yapılan süreler için, kısa çalışmaya tabi tutulan işçiler adına SGK Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile eksik gün gerekçesi “18-Kısa Çalışma Ödeneği” olarak bildirilir
II. KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ BAŞVURU VE ONAY SÜRECİ
- İşveren Tarafından Başvuru Yapılması
İşyerinde kısa çalışma uygulamasına geçmek isteyen işveren Kısa Çalışma Talep Formunu ve Kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgileri içeren listeyi manyetik ve yazılı ortamda doldurarak Kısa Çalışma Başvurularında Kullanılacak Elektronik Posta Adresler üzerinden bağlı bulunulan İŞKUR İl/Hizmet merkezi müdürlüklerine talepte bulunur. İşverenlerin talepleri sebep ve şekil yönünden kontrol edilir. Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ya da zorlayıcı sebeplerle yapılmayan başvurular sebep yönünden, Kısa Çalışma Talep Formu yanlış veya eksik tanzim edilerek yapılan başvurular da şekil yönünden reddedilir.
- Uygunluk Tespit Yapılması
İŞKUR’a yapılan başvurudan sonra İş Müfettişlerince uygunluk tespiti yapılması ve işyerinin bu durumlardan etkilendiğinin tespit edilmesi gerekmektedir. Diğer bir ifade ile işverenin kısa çalışma talebinin iş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu uygun bulunması gerekir.
Başvuruların işyerine gidilmeden de belge üzerinden hızlı bir şekilde sonuçlandırılabilmesi için koronavirüsten olumsuz etkilenildiğine dayanak teşkil eden belgelerin başvuruya eklenmesi önem taşımaktadır. Ancak Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar veya ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından faaliyeti durdurulan iş yerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti incelemelerinde, iş yerlerinin sadece bu kapsamda olup olmadığına ilişkin belgeler (işletme ruhsatı, vergi levhası) yeterli olacaktır.
Diğer işyerlerinin Covid-19 salgınından etkilendiklerini gösterir şekilde satış ya da üretim düşüş raporları ile kısa çalışmaya geçileceği yönünde alınmış yönetim kurulu kararı var ise söz konusu kararı paylaşmaları yerinde olacaktır.
Gerektiğinde işverenle irtibata geçilerek ilave belgeler talep edilebilecektir. İşverenlere başvurusunun alındığı yine aynı yolla en kısa sürede bildirilecek ve başvurular uygunluk tespiti amacıyla Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına gönderilecektir.
- İşçinin Gerekli Koşulları Taşıması
İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması gerekmektedir.
- Kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 60 gün hizmet akdine tabi olması
- Son üç yıl içinde en az 450 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olması
- İşverene Kısa Çalışma Talebinin Sonucunun Bildirilmesi
İş Müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucu işverene İŞKUR tarafından bildirilir. İşveren de durumu, işyerinde işçilerin görebileceği bir yerde ilan eder ve varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına bildirir. Kısa çalışma talebi uygun bulunan işveren Kurumca bildirilen sürede Kısa Çalışma Bildirim Listesini güncelleyerek gönderir.
- Kısa Çalışma Ödeneği Başlama Süresi
Zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılması halinde, ödemeler 4857 sayılı Kanunun 24. maddesi üçüncü bendinde ve 40.maddesinde öngörülen bir haftalık süreden sonra başlar.
Bu bir haftalık süre içerisinde zorlayıcı sebepler dolayısıyla çalışamayan veya çalıştırılmayan işçiye bu bekleme süresi içinde bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenir. Bu sürede ücret ve prim yükümlülükleri işverene aittir.
- Hafta Tatili, Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti
Kısa çalışma yapan işçinin çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve kısa çalışma ödeneği miktarı, kısa çalışma yapılan süreyle orantılı olarak işveren ve Kurum tarafından ödenir.
Konuya ilişkin herhangi bir sorunuz olması halinde, bizimle her zaman iletişime geçebilirsiniz.
Nedim Tolga Süer (tolga.suer@audit.com.tr)
Yeminli Mali Müşavir
NTS YMM Denetim ve Danışmanlık A.Ş