Rus gazeteci Turkishtime için yazdı... “Sadece siyaset değil, bilet fiyatı da Rus turiste engel”

Global Connection yazarı gazeteciler, Turkishtime için çok özel Türk iş dünyası analizleri yaptılar...

İşte, Russian Business Consulting Yayınevi Editörü Yelena Novomlinskaya'nın yazısı...

Ruslar, eskisi kadar büyük miktarlarda olmasa da Türkiye'ye gelmeye devam ediyorlar. Ancak charter'lara kıyasla uçak biletleri oldukça pahalı. Örneğin, gidiş-dönüşü 1 – 15 Haziran olan Moskova-Antalya direkt uçuş fiyatları 23 bin ruble'den başlıyor. Bu rakam, 350 dolara denk geliyor. Türkiye’de tatil yapmayı seven birçok Rus aile için bu fiyat caydırıcı bir faktör.”

Türkiye, seneler boyunca Ruslar'ın favori tatil destinasyonuydu. İki sene önce Türkiye'ye gelen Rus turist sayısı 4,3 milyondu ve Antalya kıyılarına rakip olarak ancak Mısır görülebilirdi. Bir günde her şey değişti – 24 Kasım'da Türkiye hava kuvvetleri, bir Rus savaş uçağını vurdu.

Buna misilleme olarak Rusya birtakım yaptırımlar uyguladı ve bu yaptırımların çoğu turizm sektörü ile ilgiliydi. İlk olarak Rosturizm, Rus turistik firmalara Türkiye turlarının satışını yasakladı. Türkiye turlarının satılması, yasal sorumluluğa yol açan Rusya Federasyon kanununun ihlali olarak tanımlanmıştı. Bunun neticesi olarak, Türkiye'ye tüm charter uçuşları yasaklandı. İkincisi, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya vatandaşlarının Türkiye'ye planladıkları seyahatleri iptal etmelerini şiddetle tavsiye etti. Üçüncüsü, Türk sermayesi olan turistik firmalar Rusya Federasyonu'nun turistik firmalar listesinden kaldırıldı. 1 Ocak 2016 tarihi itibari ile Türkiye yetki sınırları içinde faaliyet gösteren veya Türkiye vatandaşları tarafından yönetilen firmaların Rusya'da turizm ve otelcilik sektörlerinde faaliyet göstermelerine yasak geldi.

Böylelikle, Rus turistlerin Türkiye'ye gitmeleri yasaklanmadı, havayolu şirketlerinin düzenli uçuşları devam ediyor, fakat turizm konveyörü durduruldu. Kasım 2015'e kadar Rusya vatandaşlarının çoğu Türkiye'ye organize gruplar olarak gelirdi ve Antalya Havalimanı'nda 100'e yakın turizm firmasına ait otobüsler dizilmiş turistleri bekliyordu. 2016 yılının birinci çeyreğinde, Rus turistlerin sayısı geçen seneye göre yüzde 59 düşüş gösterdi.

Rus turist sayısındaki azalmanın, sadece uçak krizine bağlı olmadığını vurgulamak lazım. Bu durumun ortaya çıkması daha önceye dayanıyor ve ana nedeni Rusya'nın ekonomik sorunları. Hanehalkı geliri büyümüyor, ruble ise yüzde 50'den fazla değer kaybetti. Bunların en önemli sebebi, dünya çapında petrol fiyatlarının düşmesi. 2015 yılında yurtdışında tatil yapan Rusların sayısı yüzde 40 azaldı. Geçen sene Türkiye bundan ciddi bir şekilde etkilenmedi, çünkü bu ülkeye gelen Rusların sayısı sadece yüzde 18 azalmıştı.

Kendi imkanlarıyla Türkiye'ye gelen Rus turistler

Bu sene ise Ruslar, eskisi kadar büyük sayılarda olmasa da Türkiye'ye gelmeye devam ediyorlar. Peki bunu nasıl yapıyorlar? Kendi imkanlarıyla gelenler var. Bunun için uçak bileti alıp otelde rezervasyon yapmaları gerekiyor. Bu sene otel fiyatları yüksek değil, çünkü birçok otel ciddi indirim uyguluyor. Ancak charter'lara kıyasla uçak biletleri oldukça pahalı. Örneğin, gidiş-dönüşü 1 – 15 Haziran olan Moskova-Antalya direkt uçuş fiyatları, skyscanner.com web sitesinde 23 bin rubleden başlıyor. Bu rakam, 350 dolara denk geliyor. Türkiye’de tatil yapmayı seven birçok Rus aile için bu fiyat caydırıcı bir faktör.

Kendi imkanlarıyla Türkiye'ye gitmenin diğer dezavantajı ise havalimanından otele transferi organize etme sorunu. Parası olan tatilciler için bu bir sorun değil, çünkü otel havalimanına bir taksi gönderebilir. Fakat geliri daha düşük olan turistler için tüm organizasyonlar turistik firmalar tarafından yapılıyordu. Özellikle Türkiye'ye ilk defa gelenler için otobüs veya ucuz taksi bulma zorunluluğu da bir engel olarak nitelendirilebilir.

Türkiye'ye gelmenin diğer bir yolu var – eski Sovyet ülkelerinin birinden tur satın almak gibi. Örneğin, Minsk'te bulunan birkaç turizm şirketi, yasağın gelmesinden hemen ardından Rusyalılara Türkiye turlarını önermeye başlamıştı. Diğer firmalar da son zamanlarda onları örnek aldı. Beyaz Rusya'dan Türkiye turlarına talep gittikçe artıyor ve büyük ihtimalle bu sene Türkiye'ye Minsk'ten gelen Rusya Federasyonu vatandaşlarının sayısı rekor kıracak gibi görünüyor.

Bununla birlikte, Beyaz Rusya'dan Türkiye'ye uçuş fiyatları, yasak öncesi Rusya'daki fiyatlara göre bile daha ucuz, çeşitli indirimler ve fırsatlar da bulunabilir. Minsk'e uçakla veya tren yolu ile gelinebilir –ki ikisi de düzenli ve sorunsuz bir şekilde uygulanıyor.

Moskovalılar için Türkiye'ye gelmenin en uygun yolu Beyaz Rusya, fakat Ural ve Sibirya'da yaşayan Ruslar, Kazakistan, Gürcistan veya Ermenistan turistik firmalarına başvurabilir. Aynı şekilde, eski Sovyet cumhuriyetinde bir turistik firma bulup tur seçimi yaptıktan sonra ödemelerinizi yaparak uçağın kalktığı havalimanına gelmeniz gerekiyor. Bu yolun dezavantajı ise şu; Minsk veya Almatı'ya kadar yapılacak ek uçuş, çocuklu aileler için bir sorun yaratabilir.

Birçok turist özellikle de çocuklu aileler, Rusya'da Türkiye ile ilgili yayınlanan olumsuz haberlerden dolayı Türkiye'de tatil yapmaktan çekiniyor. Bugün Rus basınında Türkiye çağrışımı terör, savaş ve Suriye mültecileri ile yapılıyor. Dolayısıyla birçok Rus, sıcak bölgeye gitmek istemiyor.

Alternatif destinasyonlar

Peki Rus turistler için Türkiye yerine hangi ülkeler tatil alternatifi sunuyor? Aslında Türkiye'nin yerini tamamıyla alacak bir ülke yok. Uzmanlara göre Türkiye'ye yakın olan tatil imkanlarını genellikle Kıbrıs, Karadağ, Bulgaristan, Yunanistan, Hırvatistan ve İsrail sunuyor. Uçak krizinin hemen ardından İspanya, İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri ve Hindistan, Rus turistler için özel tekliflerde bulunacaklarını ve otellerin yüzde 40'a varan indirimler sunacaklarını açıkladı. Ancak bu ülkelerin her birinin birtakım özellikleri var ve bu özellikler birer eksiklik sayılabilir. Örneğin Dubai, ucuz oteller sunabilir fakat Moskova'dan uçuş Türkiye'ye uçuşlardan iki kat daha uzun. İsrail ise yeterli miktarda plaj ve otel sunamıyor ve üstelik fiyatları Türkiye'deki fiyatlardan çok daha yüksek. Avrupa ülkelerinde hem fiyatlar yüksek hem vize uygulaması var. Küba ve Vietnam ucuz tatil imkanları sunuyor, fakat uzun uçuş ve pahalı uçak biletlerinden dolayı bu destinasyonlar da birçok turist için (özellikle çocuklu aileler için) çekici değil.

Rus hükümeti, Türkiye'ye organize turizmin yasağının iç turizmi (özellikle Soçi ve Kırım gibi destinasyonları) hareketlendireceğini ümit ediyor. Geçen sene Rusya'da iç turizm, rublenin değer kaybetmesinden dolayı yüzde 30 artış gösterdi. 2015 yılında Kırım'da tatil yapan turistlerin sayısı 4 milyona yakındı. Fakat Rusya'daki tatil yerlerinin Türkiye'ye bir alternatif sunabileceklerini söylemek güç. Birincisi, iklim koşullarından dolayı Kırım ve Soçi ancak yaz aylarında Antalya kadar sıcak olabilir. İkincisi, Türkiye'de iyi dengelenmiş fiyat ve kalite buralarda bulunmaz. Eskiden daha ucuz olan Kırım otelleri, bu yaz Soçi otelleri kadar pahalı olacak. Ayrıca Rus turistler, Türkiye'de uygulanan 'her şey dahil' programlarına alıştılar. Kırım ve Krasnodar bölgesinde ise bu format sadece birkaç otelde uygulanıyor.

Kritik nokta geçildi mi?

Bu sene Türkiye'ye kaç Rus turist gelir? Sağlam bir öngörüde bulunmak zor. Türkiye Kültür ve Turizm bakanı Mahir Ünal, Türkiye'ye gelen Rus turist sayısının 2,5 milyonu bulacağını söyledi. Ancak Rusya Federasyonu Turizm Ajansı bu açıklamayı gerçekçi bulmadı ve “Charter uçuşları ve turistik firmaların faaliyetleri olmadan bu mümkün değil” diye bir açıklamada bulundu. Tabii ki turizm konusunda birçok şey siyasi duruma ve iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişmesine bağlı olacak. Mart 2016'da Rusya'nın Türk sermayesi bulunmadığı 30'a yakın turistik firmayı federal listesine tekrar dahil etmesi, ikili ilişkilerde ilk olumlu gelişme olarak algılandı. Bu, ilişkilerin kritik noktayı geçtiğinin göstergesi olarak da görülebilir.

Ancak Rus hükümeti, bu değerlendirmelere karşı çıkıyor ve bundan dolayı Rosturizm başdanışmanı Svetlana Sergeyeva, Ankara'nın 2.5 milyon Rus'un Türkiye'ye geleceği ile ilgili açıklamasını gerçekçi bulmadı.

Fakat birçok Rus turistin, Türkiye'de her sene tatil yapmayı tercih ettikleri yerler var ve bu turistler, Rosturizm tavsiyelerine rağmen kişisel tatil planları yapıyor ve özel tur imkanlarını araştırıyorlar. Türkiye'ye kendi imkanlarıyla gelmek aslında o kadar da zor değil, fakat bu konu ile ilgili Rusya'da turistlerin akıllarını karıştıran çok fazla dedikodu ve söylenti oluştu. Bazıları, Türkiye ile Rusya arasında artık bir 'demir perdesinin' oluştuğundan emin. Bazıları ise Türkiye'ye seyahatlerin tamamen yasak ve tehlikeli olduklarını zannediyor.

Ancak birçok kişi, bu durumu olumlu olarak değerlendiriyor. Türkiye'de Ruslar olmadan tatil yapmanın keyfi başka. Bu şekilde düşünenler, tavsiye ve risklerden ziyade rublenin düşen değerine dikkat ediyor ve seyahatlerin gittikçe pahalılaştığını görüyor.

Türkiye'ye kendi imkanlarıyla gelmek için Rus turistlerin sadece uçak bileti ve seyahat sigortasını satın alıp otel rezervasyonu yapmaları yeterli. Buna ek olarak, Türkiye'deki havalimanından otele kadar ulaşımı önceden planlamak lazım – bunun için taksi, tren veya otobüs tercih edilebilir.

Türkiye'ye düzenli uçakla gelmek charter uçuşlarına göre daha pahalı, ortalama fiyat 160 ile 300 dolar arasında değişiyor. En kolay (fakat pahalı) uçuş, Antalya'ya direkt giden uçuştur. Buna ek olarak, İstanbul aktarmalı uçuşlar da bulunabilir. Aktarmalı uçuş, göründüğü kadar zor değil ve birtakım avantajları var. Bu uçuşlar daha ucuz, İstanbul uçuşları Rusya'nın 10 havalimanından fazlasından yapılıyor ve birkaç günlük İstanbul turu da tatilinize ayrı bir zenginlik katabilir.

Seyahat sigortasının ortalama haftalık fiyatı kişi başı 1000 ruble. Euro olarak sigorta fiyatı değişmedi (günlük 1-2 euro), fakat ruble olarak hafif bir fiyat artışı söz konusu. Konaklama ise genelde rezervasyon web sitelerinden bulunabilir. Rusya'da arama sonuçlarına göre en tercih edilen konaklama tipi, 'her şey dahil' sistemini uygulayan oteller (arama sonuçlarının yüzde 70'i). Villa, apartman daireleri ve müstakil evler de talep görenler arasında.

Ekonomik krizin etkisi, aşağıdaki rakamlardan belli oluyor. 2014 yılında Türkiye'ye giriş yapan Rus sayısı 4.37 milyondu, 2015 yılında ise turist sayısı yüzde 18 azaldı ve 3.6 milyon kişi şeklinde kaydedildi. Dolayısıyla Rus turistlerin sayısı ile ilgili olan Kültür ve Turizm Bakanlığı öngörüleri doğru olabilir.

Turkishtime'ın Haziran sayısındaki diğer Global Connection gazetecisi uluslararası yazarların yazıları...

-Die Welt ve Berliner Morgenpost yazarı Tobias von Heymann: “Almanya pazarına açılacak Türklere öğütler”

-Gulf Business yazarı Alistair Crighton: “Dubai doldu, Şarika Emirliği’yle iş yapın”

-Expert Dergisi Editörü Aleksey Şukin: "Uçak krizi Rus ekonomisini ne kadar vurdu?"