Sağlıkta devrim yaratan 15 teknoloji
Turkishtime özel araştırma
Uzaktan teşhis, mobil tahlil, akıllı alçı… Teknoloji, sağlık sektöründe yepyeni iş olanaklarının kapılarını açtı…
Esra Kızıltan esrakiziltan@turkishtimedergi.com
Sondan başa doğru gidelim. “2025 yılına geldiğimizde insanlar sensörlü online sağlık kontrolü olacağını ve kontrolörün bedeni gözden geçirdikten sonra hastalık belirtilerini anında yayınlayacağını düşünüyor”. Bu sonuç Intel Security’nin bir parçası olan McAfee'nin dünya genelinde 8 bini aşkın tüketicinin yaşam tarzı ve teknoloji trendleri ile ilgili düşünce ve davranışlarını incelediği “Safeguarding 2025″ çalışmasının sonuçlarından bir alıntı. Mobilite artık hayatımızın bir parçası. Akıllı telefonlar ve tabletler günün her anını bizimle paylaşıyor. Teknoloji her şeyi etkilediği gibi sağlık sektörünü de dönüştürüyor. Fitnes kol bantları ve aplikasyonlar bize ne kadar koştuğumuzu, nabzımızın hızını, biyoritmimize göre doğru uyanma zamanını bildiriyor. Bugün nerdeyse 100 bin mobil sağlık aplikasyonu var. Sanal hasta dosyaları, kronik hastalıklarda akıllı izleme, grip dalgalarını öngörmek için veya kanser kayıtlarını tutmak için büyük data sonuçları, dijital devrim sayesinde e-sağlık ve mobil sağlık hizmetleri dünyada olduğu gibi Türkiye'de de büyüyen en önemli pazarlardan. Örneğin geliştirilen bir kontakt lens, gözyaşındaki şeker seviyesini ölçüp akıllı telefona gönderiyor. Nano boyutlardaki sensörler vücuttaki kanser hücrelerini algılayıp verileri doğrudan hekime gönderiyor. Hastalar da hastanelerle ve doktorlarıyla her an, her yerden iletişim kurmak istiyorlar. Sağlık geçmişlerini, laboratuvar ve radyoloji sonuçlarını, randevularını tek bir yerden yönetmek istiyorlar. Bu karşılıklı etkileşim sağlıkta önemli çözümleri beraberinde getiriyor. Uzaktan teşhis, mobil tahlil, akıllı alçı, evde tedavi bunlardan birkaçı...
Uzaktan teşhis
Hasta takip sistemleriyle evde tek başına kalan yaşlılar olsun, kronik hastalar olsun bunlara müdahale edebilmek için doktorlar artık uzaktan hasta takip uygulamalarıyla anlık verilere ulaşarak, bu hastalara uzaktan teşhis koyabiliyor. Uzaktaki cihazları kontrol etmek, buluta yüklenmiş verilere her yerden ulaşmak için Turkcell Superonline'ın da sunduğu çözümler var. Artan trafiği sağlıklı şekilde taşıyacak altyapıyı oluşturuyorlar. Teorik düzeyde ışık hızında veri iletimini mümkün kılan fiber internet hem sabit internet için hem de 4G için büyük önem taşıyor. Özellikle sağlık alanında acil durumlarda ambulans yönlendirme, evde tansiyon, şeker gibi parametreleri sağlık merkezlerine iletme olanağı sağlayan uzaktan tedavi sistemlerinde etkili oluyor.
Turkcell SağlıkMetre
Medical Park'ın Turkcell ile birlikte geliştirdiği SağlıkMetre, hekimlerin hastalarından gelen ölçüm değerlerini takip etmesini sağlıyor. Turkcell SağlıkMetre cihazı internet tabanlı bir mobil sağlık çözümü. Bu çözüm ile kronik hastalıklar, uzaktan takip edilerek sağlık profesyonellerince artık çok daha yakından yönetilebiliyor. Hastalar, ölçümlerini anında doktorları ve yakınları ile paylaşıyorlar, ölçümler düzenli takip edilebiliyor ve bu sayede hastalıkların yol açtığı komplikasyonlar engellenebiliyor. Ayrıca, ölçüm verileri 7/24 medikal destek merkezindeki uzmanlarca izlenebiliyor ve acil durumlarda müdahale sağlanıyor.
Mobil hastane çözümleri
Avea’nın Sağlık Bakanlığı işbirliğiyle hayata geçirdiği ‘Mobil Hastane Çözümleri’ projesi kapsamında, hastanelerin acil birimlerine yetiştirilmeye çalışılan hastaların bilgileri ambulanstan önce hastaneye ulaştırılıyor. Ambulanstaki doktorun mobil cihaz vasıtasıyla gönderdiği veriler, hastane acil servislerindeki uzman doktorlar tarafından izlenebiliyor. Böylece özellikle yaşamsal önem taşıyan acil vakalarda hastanın ulaşmasına kadar geçen sürede gerekli hazırlıklar yapılıyor, zaman kaybı en aza indiriliyor. Mobil Ambulans uygulamasını kullanan kullanıcılar sisteme görev tanımlarına göre dahil edilerek, farklı yetkilerle donatılabiliyor.
Avea Mobil Tahlil
Avea'nın bir diğer uygulaması da Mobil Tahlil. Mobil Tahlil Projesi 7 bine yakın sağlık ocağını, merkezlerdeki gelişmiş sağlık kuruluşlarına bağlayarak bir köprü olma özelliği taşıyor. Mobil Tahlil ile kan sayımı gibi tahlillere, sıtma, AIDS ve tüberküloz gibi hastalıklara cep telefonu kullanılarak uzaktan tanı ve teşhis konulmasını mümkün oluyor. Cep telefonu mikroskop gibi kullanılarak, Avea’nın mobil teknolojisi üzerinden hastalığın teşhisi yapılıyor ve sağlık merkezlerine iletilebiliyor.
Evde tedavi
Sürekli izleme gerektiren kardiyovasküler ve solunum yolu hastalıkları gibi kronik hastalıklar özellikle büyük kentlere uzak bölgelerde yaşayan hastalar için pahalı ve zor bir süreç haline gelebiliyor. Uzaktan izleme cihazı sayesinde hastaneden uzak olan küçük kliniklerde ve evlerde tedavi gören kişilerin hastalıklarının uzaktan takibi yapılabiliyor. Geliştirilen teknolojinin hastane ortamında gerçek yaşam vakalarında denenmesi, doktor ve sağlık görevlilerinin anlık geri bildirimlerinin alınarak test edilmesi, sistemin güvenli kullanımı ile ilgili kuşkuları da azaltıyor.
Philips Minicare
Philips'in geliştirdiği Minicare evde tedaviye imkan veriyor. Philips'in doktorlara sunduğu Minicare Kardiyak Troponin-I (cTnI) kan testiyle doktorlar artık teşhiste kullanacakları test sonuçlarını hemen hastanın yanıbaşında ve laboratuvar kalitesinde elde edebiliyor ve çok daha süratli karar verebiliyorlar. Küçük bir kan tahlili cihazı aracılığyla, rahatsızlanan bir kişinin hastaneye gidip, kan tahlili yaptırmasına gerek kalmadan, analizler evde veya ambulansta hızlı ve kolay bir biçimde yapılabiliyor.
"Hastamı Görüyorum Mutluyum"
Sultangazi Kaymakamlığı ve Fatih Bölgesi Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği işbirliğiyle Lütfiye Nuri Burat Devlet Hastanesi'nde "Hastamı Görüyorum Mutluyum" projesi hayata geçirildi.
Projeyle, evde sağlık hizmetleri biriminin takibinde olan hastalar, ihtiyaç halinde zaman kaybı yaşamadan hastanede görev yapan uzman hekimlere ulaşma fırsatı buluyor. Uygulamada, ziyaret esnasında konsültasyon ihtiyacı duyulan hastalar için branş hekimiyle tablet bilgisayarlar aracılığıyla bağlantı kuruluyor. Hastanın mobil ortamda uzman hekim tarafından konsültasyonunun yapılması ardından evde sağlık ekipleri, hastaya yönelik müdahaleleri gerçekleştiriyor. Hekimin görüşme sırasında ihtiyaç duyduğu laboratuvar tetkikleri, ekipteki sağlık personeli tarafından hastanın kan numunelerinin alınmasıyla anında karşılanıyor.
Google Glass ile kalp ameliyatı
Giyilebilir teknolojilere en güzel örneklerden biri Google Glass. Liv Hospital, kısa bir süre önce Türkiye Kardiyoloji Derneği ile gerçekleştirdiği İleri Kardiyovasküler Çözümler Sempozyumu’nda Türkiye’de ilk kez Google Glass teknolojisini kullandı. Canlı yayında bir vakaya, kardiyoloji uzmanı tarafından stent takıldı. Canlı olarak Japonya ile bağlantı kurularak Google glass teknolojisi ile anında doktorun gözünden Japonya’daki kardiyologlara görüntü aktardı.
RFID bileklik ile hasta takibi
Liv Hospital RFID (Radyofrekans ile tanımlama) teknolojisi ile canlı cansız her türlü nesnenin dokunmadan belli bir mesafeden tanınması ve izlenmesini sağlıyor. Her yatan hastaya takılan bilekliklerle hastanın hem fiziksel hem de tıbbi takibini yapıyorlar. Ayrıca bileklikten hastanın tüm tedavi planını yürütülmesini ve takibini yapıyorlar. Hasta hastanede olduğu herhangi bir yerden bileklik sayesinde hemşireyi çağırabiliyor. Ameliyatta hastası olan misafirlere hastalarının ameliyathaneden çıkış durumları RFID teknolojisiyle anında bilgilendirme yapılıyor.
Oksimetre
Oksimetre kırmızı kan hücrelerinin oksijen içeriğini ölçmek için kullanılıyor. Bu cihaz vücuttan geçen kızılötesi dalgaların emilimini ölçmeyi sağlıyor. Yani bir anlamda kırmızı kan hücrelerindeki oksijen miktarını ölçmeyi sağlıyor.
DrawMD
iPad için geliştirilmiş bir uygulama olan drawMD ile görseller oluşturmak üzere serbest skeçler çizilebiliyor. Ayrıca arka plan için bir çok anatomi görüntüleri sunuluyor. Bu resimler birçok farklı hastalıklar ve tıbbi koşulların daha iyi bir anlaşılması için kullanılıyor. Ayrıca bu uygulamayı kullanarak resimler kaydedebiliyor ve e-posta yoluyla istenen kişiye gönderilebiliyor.
Mobil kayıt
Doktorlar günlük hasta turları sırasında bazı hasta bilgilerini kaydeder. Mobile tabanlı uygulamalar bu bilgilerin kayıt edilmesini kolaylaştırır. Tur sırasında toplanan bilgiler tek tek yazmak yerine sadece telefona girilebilir. Böylece uygulama zaman tasarrufu sağlar.
Mobil hatırlama
Hastaların doktorlar tarafından verilen talimatları kolaylıkla hatırlayamadıkları tespit edildi. Bu gibi durumlarda mobil uygulamalar doktorun talimatları sürecinde hastalara yardımcı oluyor. İyileşme sürecinde hastalara gerekli olan veriler mobil uygulamalar ile sağlanıyor. İlaç hatırlatma uygulamaları hasta tarafından alınan hap sayısının takibinde oldukça faydalı oluyor.
Kalp ritmini ölçen kulaklık
Bu yıl sonundan itibaren pazara sunulacak olan Intel işlemcili SMS Audio BioSport kulak içi kulaklıklar, egzersiz verilerini toplayarak sporcuların en yüksek fiziksel performansa ulaşmalarına yardımcı olmak için kalp atışı monitörü ile biometrik sensörleri entegre ediyor. Patentli kulak kancası tasarımı, sporcunun kulaklığı rahat biçimde takmasını sağlıyor. Üstelik kulaklık enerji biriktiren girişi sayesinde herhangi bir pil veya şarj aletine gerek kalmadan kendi kendine şarj olabiliyor.
Akıllı alçı
Üç boyutlu baskı teknolojisiyle üretilen, atel ve alçı uygulamasına yeni bir yaklaşım getiren Akıllı Alçı, hem kullanıcının konforu hem de pratikliği bakımından önem taşıyor. Intel’in Edison platformu ile akıllı hale getirilen alçı, üzerindeki algılayıcılar sayesinde kas spazmına bağlı pronasyon ölçümü yaparak ön kolda meydana gelen istemsiz kasılmaların (Serebral Palsi) varlığının ve şiddetinin tespitinde kullanılacak teknik verilerin toplanmasına imkan sağlıyor.