TİCARİ ALACAK SİGORTASINDA YENİ DÖNEM

Ticari alacak sigortası, ticari hayatın dinamik yapısında risk yönetimi ve finansal güvence ile sürekliliği sağlamak adına kritik öneme sahiptir. Bu noktada, ticari alacak sigortası hem iç hem dış ticaretin teminat altına alınmasında önemli bir rol oynamaktadır.

Ticari alacak sigortası, özel sigorta şirketleri aracılığıyla Türkiye’ye ilk kez 2001 yılında giriş yaptı. Günümüzde risk yönetimi araçlarının çoğu, özellikle ticari alacak sigortası, broker şirketler aracılığıyla firmalara ulaşmaktadır. Özellikle 2025 yılı itibarıyla Türkiye’de de önemli bir gelişme yaşanmış; Eximbank, ticari alacak sigortası konusunda brokerler ile çalışmaya başlamıştır. Bu vizyon, ihracatçının güvenli ticaret anlayışına büyük bir katkı sağlamaktadır.

Türkiye’de ticari alacak sigortası satışlarının yaklaşık %65 ila %80’lik bölümü broker şirketler aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. Avrupa’da da bu oran uzun yıllardır %60’tan fazladır. Brokerler, poliçe satışlarında sigorta şirketleri ile firmalar arasında köprü görevi görerek özelleştirilmiş çözümler sunmaktadır.

Dünya genelinde 2023 itibarıyla toplam ticaretin yaklaşık %15’i ticari alacak sigortası kapsamında gerçekleştirilmektedir. Avrupa bu alanda başı çekmektedir ve gelişmiş ülkelerde oran %15’in oldukça üzerindedir. Türkiye’de ise bu oran hâlen %2 seviyesini geçememiştir. Eximbank destekli sistem dâhil edildiğinde, 2024 yılında alacak sigortası kapsamındaki ihracat hacmi 25 milyar USD’ye ulaşmış olsa da bu rakam toplam ihracatın ancak %9-10’una denk gelmektedir. Eximbank hariç, özel sigorta kanallarından sigortalanan ticaretin toplam ticarete oranı ise %1-2 seviyesindedir.

Güvenli ticaretin en önemli unsurlarından olan ticari alacak sigortasının yanı sıra, firmalar için finansmana erişim de büyük bir önem taşımaktadır. Doğal olarak finansman konusunda uzman olan brokerler, aynı zamanda firmaların nakit akışlarına da değer kazandırmaktadır. Brokerler, bankalarla olan ilişkilerde poliçelerin teminat olarak kabul edilmesine aracılık ederek finansmana erişim olanağını artırır. Bu durum, özellikle vadeli satış yapan firmalar için büyük bir avantajdır.

Ticari alacak sigortası poliçeleri, tarafların finansal durumlarını yakından takip eden, sürekli yaşayan yapısıyla sadece hasar anında değil, önleyici kapsamı sayesinde riskleri en baştan yönetebilen ve güvenli ticaretin adeta ebeveyni gibi davranan yapılardır. Bu nedenle hem sofistike hem de detaylı bir uzmanlık gerektirir. Brokerler, kurumsallaşma yolunda ilerleyen KOBİ’ler için uzmanlıkları aracılığıyla ticari cesaretin artmasına da katkı sağlar. Tekstil, otomotiv, kimya, beyaz eşya gibi alacak riski yüksek olan sektörlerde doğru teminat yapılarıyla ticaretin daha güvenli hale gelmesi için brokerler destek sağlarlar. Özellikle ihracata yeni başlayan firmalar için brokerlerin rehberliği kritik bir destek unsurudur.

Global sigorta devleri (Euler Hermes – yeni adıyla Allianz Trade, Coface, Atradius) yerel uygulamalarını genellikle broker kanalıyla gerçekleştirir. Dünyada bu üç büyük sigorta şirketi, ticari alacak sigortası pazarının önemli bir bölümünü ellerinde bulundurmaktadır. Sigorta şirketleri yalnızca kendi ürün yapısına odaklanırken, broker şirketler tüm poliçe türlerini karşılaştırarak müşterilere en uygun çözümü sunma yetkinliğine sahiptir. Bu da onların ürünleri daha verimli ve etkin bir şekilde sahaya taşımalarını sağlar.

Ülkemizde alacak sigortası alanında uzman birkaç broker şirket olarak kısa isimleriyle TCI, AON, Marsh ve Howden’ı örnek verebiliriz. Bu şirketler aynı zamanda bir risk yönetim uzmanı, risk önleyici, finansal danışman ve ticaret kolaylaştırıcısı olarak ticarete çok yönlü katkı yaratmaktadırlar.

Kaynaklar:

TOBB Sigorta Acenteleri İcra Komitesi Yayınları, 2023-2024; Insurance Europe: Trade Credit Insurance Report, 2023; T.C. Eximbank 2024 Faaliyet Raporu; International Credit Insurance & Surety Association (ICISA) 2023 Annual Report; OECD Trade and Export Finance Statistics, 2023; Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) 2024 İhracat Raporu; Euler Hermes, Atradius, Coface Resmi Web Siteleri (Poliçe ve Broker Dağıtım Verileri); TARSİM ve Sigortacılık Denetleme Kurumu (SEDDK) Raporları; Allianz Trade, Coface, Atradius Kurumsal Yayınları.

Yazan: DR. H.MURAT ÇEKİCİ

Hakkında: H.Murat Çekici 1967 Bartın doğumludur.Marmara Üniversitesi İktisat mezunudur. İ.Ü İşletme Fakültesi bünyesinde “Elektrik Üretim İşletmelerinde Hasılat ve Raporlanması” isimli tezi sunarak, 2018 yılında, “doktor (PhD)” ünvanını kullanmaya hak kazanmıştır.

İş hayatına 1991 yılında Borusan Holding bünyesinde başlamıştır. Borusan Birleşik Boru Fabrikaları A.Ş. Mali İşler Müdürü iken, 2000 yılında Koray Şirketler Topluluğu’nda Mali İşler Başkanı olarak çalışmaya başlamış, 2013 yılında şirkete Genel Müdür olarak atanmış ve Kasım 2017’de firmanın ortaklık yapısının değişmesi ile birlikte mayıs 2021 dönemine kadar icra komitesinde görev almıştır.

Bu süreçte, yurdışı faaliyetlerde görev almış, yurtiçi ve yurtdışındaki işlerle ilgili birçok konuda ve her kademede görüşme, çalışma ve işbirlikleri yapmıştır. İş hayatına yeni başlayan onlarca genç insana bireysel ve iş hayatları ile ilgili abilik, liderlik, mentorluk ve koçluk yapmıştır. Günümüzde, şirketlerin icra ve yönetim kurullarında görev almakta, mali işler, yönetim, iş-süreç iyileştirme, değişim, yapay zeka gibi konularda faaliyetlerde bulunmaktadır.Üniversite ve kurumlarda eğitim vermekte, yapay zeka ile süreç yönetimi, muhasebe, yönetim raporlaması  konuları üzerinde çalışmaktadır.