TİM: Bu yıl maliyet artışlarına paralel bir kur istiyoruz
Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mustafa Gültepe, ihracatçının rekabet gücünün zayıfladığına dikkat çekerek, 2024'te en büyük isteklerinin maliyet artışlarına paralel giden bir kur olduğunu söyledi.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, 2023 yılı değerlendirmelerini yapmak ve 2024 yılı beklentilerini konuşmak üzere basın mensupları ile bir araya geldi.
Küresel talepteki daralmanın yanı sıra Türkiye'nin ekonomi politikalarına bağlı olarak ihracatçının rekabet gücünün düştüğünü ve ihracat performansını olumsuz etkilemeye devam ettiğini kaydeden Gültepe, 2024'te en büyük isteklerinin maliyet artışlarına paralel giden bir kur olduğunu söyledi.
İhracatta yaşanan pazar kayıpları nedeniyle emek yoğun sektörler başta olmak üzere bu yılın ilk çeyreğinde bir miktar daha istihdam kaybı yaşanabileceğini belirten Gültepe; yılın ikinci yarısında ihracatta yukarı yönlü bir hareketin olası göründüğünü ancak Hazine ve TCMB politikalarının belirleyici olacağını söyledi.
Gültepe, "2023'te küresel talebin gerilediği dönemde özellikle emek yoğun sektörlerimiz yüksek maliyetler nedeniyle fiyat tutturmakta zorlandı. Pazar kayıplarımızda %20 dünya pazarlarındaki daralma etkiliyse %80'i de Türkiye'nin ekonomi politikaları kaynaklı olarak rekabetçiliğimizi kaybetmemizden kaynaklı. Bizim kur artsın diye bir yaklaşımımız yok. Dünya pazarı daraldı ama daralan pazarda senin biraz daha farklı bir politika ile beraber daha fazla pay alabilmen lazım. O da kur bence".
İhracatçılar olarak beklentilerinin rekabet edebilecekleri ekonomi politikalarının ortaya konulması olduğunu söyleyen Gültepe, 2024'te en büyük isteklerinin maliyet artışları ile kur artışının paralel gitmesi olduğunu söyledi.
İlk çeyrekte bir miktar daha istihdam kaybı yaşanabilir
Gültepe şöyle konuştu:
"Kurda ne ani yükselişler, ne de ani düşüşler hiçbir ihracatçının istemediği durumlar. Biraz daha istikrarlı şekilde, ücretlere yapılan bir yıldaki artışı tolere edebilecek bir artışın olması gerektiğini ve bunun aylar bazında yayılarak devam etmesi gerektiğini düşünüyorum. Asgari ücret %50 artmışsa, kurun da bunu tolere edebilecek şekilde her ay artış olması istikrar anlamında herkes için faydalı olacağını düşünüyorum."
İhracatçıların artan maliyetler ve aynı oranda artmayan kur seviyeleri nedeniyle rekabetçiliğini kaybettiğine dikkat çeken Gültepe, bunun istihdam kayıplarını da beraberinde getirdiğine dikkat çekti.
Gültepe, "Dünyadaki alım gruplarının Türkiye'den alımları ortalama %30 civarında düştü yaklaşık son bir yılda. Bu düşüş sonucu ister istemez oralara çalışan firmalar etkileniyor. İlk çeyrekte bir miktar daha istihdam kaybı yaşanabilir" dedi.
Gültepe'nin verdiği bilgiye göre, alım gruplarının düşen siparişlerinin de etkisiyle tekstil ve hazırgiyimde son bir yılda 200,000 civarında istihdam kaybı yaşandı.
Döviz gelirlerinin bozdurulmasında yeni öneri
Gültepe, ihracatçıların döviz gelirlerinin %40'ını bozdurma uygulamasına ilişkin soru üzerine ise şöyle konuştu:
"Merkez Bankası'na satmış olduğumuz döviz gelirlerinden hiçbir rahatsızlık hissetmiyoruz. Oran %40 şu anda. %40'ı satınca %2 daha fazla bonus veriyor sana. Bizim tezimiz şu; eğer kuru artırmak istemiyorsanız, ihracatçıyı rekabetçiliğini koruma noktasında destekleyeceksen, biz diyoruz ki (döviz gelirimizin) %60 biz size bozduralım, siz bize %4 bonus verin."
Bunu Merkez Bankası'na öneri olarak sunup sunmadıkları sorusu üzerine Gültepe, "Önerdik, bekliyoruz" dedi.
Mevcut uygulamada, ihracatçı firmalar yurt dışından getirdikleri dövizi Merkez Bankası'nda bozdurmaları halinde, TL'ye çevrilen tutarın %2'si kadar döviz desteği alıyor.
Gültepe, kurdaki artışın maliyet artışının çok gerisinde kaldığı bu dönemde bu yönde atılacak bir adımın ihracatçıya önemli destek sağlayacağını belirterek, "Hem şirketlerin rekabet etme gücü artar, hem de Hazine'ye daha fazla destek çıkar" dedi.
Rusya'dan para transferi sıkıntısı
Gültepe, Rusya ile iş yapan firmalardan son günlerde Türkiye'ye para transferi konusunda sorun yaşadığına dair artan oranda şikayetler geldiğini belirterek şöyle konuştu:
"Ödemelerle ilgili şikayetler geliyor, son 15-20 günde daha fazla sıklaştı. İnşallah önümüzdeki dönemlerde biraz daha yumuşayarak devam eder. Tamamen siyasi bir durum. Ambargolarla ilgili olan bir durum. Ama firmalarımızın şikayetleri çoğaldı. Ambargolu olmayan firmalar para getirebiliyordu, şu anda onlar da sıkıntı yaşıyor" dedi.
Yıl sonu olması nedeniyle bankalarda kontrol, denetim ve raporlamaların artması nedeniyle bu sorunun yaşandığını düşündüğünü belirten Gültepe, "Ocak sonundan sonra yavaş yavaş düzeleceğini düşünüyorum" dedi.