Teknolojiden Sorumlu Pazarlama Müdürü’yle tanışın
Beacon, mobil ödeme, Hopi gibi pazarlama teknojileri şirkette hangi birime bağlanmalı? Bilgi teknolojilerine mi yoksa pazarlamaya mı?
Esra Kızıltan esrakiziltan@turkishtimedergi.com
Yenibiris.com verilerine göre e-ticaretteki ilanlar son iki yılda önceki iki yıla göre yüzde 169 oranında arttı. Ortaya çıkan ve aranan iş dalları ise alışılmışın dışında... SEM ve SEO uzmanlığı, veri analistliği, UX tasarımcılığı, satış analistliği, iş zekası uzmanlığı, dijital pazarlama yeni iş dallarından sadece birkaçı...
Ancak yaygın kanının aksine, teknoloji ile ilgili bu işler sadece bilgi işlem veya IT departmanları tarafından yürütülmüyor. Bu departmanlar pazarlama, iş geliştirme, satış departmanlarına bağlı çalışıyorlar. Son dönemde dijitalleşme ve big data kavramları çok gündemde. Her gün 2,5 milyar GB veri üretiliyor. Dünya üzerindeki verilerin yüzde 80’i sadece son iki yılda üretildi. Dijitalleşme sürecinde, müşterilerin taleplerine göre hemen hemen tüm perakendeciler sanal alışverişe ve omnichannel perakendeciliğe büyük yatırım yapıyorlar. Perakendenin işletim operasyonları, yoğun rekabet ortamı, satış kanalları, müşteri talepleri, alışveriş trafiği ve ürün çeşitliliği; işlenmesi oldukça güç, ama doğru işlendiğinde büyük katkı sağlayan çok fazla miktarda veriyle baş edilmesini gerektiriyor. Bilgi yönetimi, perakende için yeni dönemin rekabet avantajı anlamına geliyor. Bu verilerin işlenmesinde satış ve pazarlama departmanları önemli görevler üstleniyor.
Yeni nesil pazarlama felsefesi
Bilindiği gibi, günümüzde pazarlamanın tanımı değişim içinde. Alıcıya gitmeyi hedefleyen pazarlama stratejileri yerine, alıcıyı getirecek stratejiler önem kazanıyor. Türkiye, bu anlamda dünya trendine henüz yeni yeni adapte olsa da dijital pazarlama, online pazarlama trendleri gelişiyor.
Klasik perakendecilik küçülüyor. Ancak yok olan her pozisyon için dijital perakendecilik tarafında üç yeni pozisyon oluşuyor: Yazılım, veri merkezi ve güvenlik. Veri işlemeyle ilgili analitik modeller, kampanya yönetimi ve davranışsal modellemeyle ilgili konularda bilgili ve deneyimli personel ihtiyacı artıyor. Örneğin, SEO uzmanı, web sitesi üzerine çalışıyor gibi görünse de, aslında sitenin görünürlüğünü artırmayı sağlayan pazarlama aktivitelerini yürütüyor. Arama motoru optimizasyonu hem arama motorunun hem de kullanıcının yararına bir takım stratejileri kapsayarak yeni nesil pazarlamanın temelini oluşturuyor. Böylece temeldeki alıcıyı size getirme hedefine ulaşılıyor.
Pazarlama ekipleri genişliyor
Teknolojide yaşanan bu gelişmeler kapsamında ortaya çıkan çokkanallı perakendecilik, beraberinde farklı departmanların oluşturulması ihtiyacını da getiriyor. İnci Deri İcra Kurulu Üyesi Zeynep Çalıştıran, “Örneğin sosyal medya hesaplarının yönetimi ve bu mecrada yapılacak tüm çalışmalar, genellikle kurum içine konumlandırılan sosyal medya uzman/yöneticileri tarafından gerçekleştiriliyor. Onlar pazarlama ekibine bağlı çalışıyorlar. Elektronik ve mobil mağazacılık tarafında ise bu ihtiyaç, kendini satış kanallarından sorumlu ekiplerin oluşturulması şeklinde gösteriyor. Şirketler sadece bu alanda hizmet verecek özel ekipleri oluşturuyor. Bu departmandaki kişiler mobildeki teknolojik yenilikleri takip ediyor, markaya en uygun modeli geliştirmek ve bunların uygulamaya geçirilmesi üzerine çalışmalar yapıyorlar” diyor.
Veri analisti deyip geçmeyin!
Perakendedeki iş birimlerinden biri olan veri analisti, genellikle bilgisayar bilimleri veya matematik alanlarından birisinde eğitim görmüş fakat buna ek olarak samanlıkta iğne bulabilecek kadar analitik düşünebilme yeteneğine sahip kişiler için kullanılıyor. Burdan bakıldığında oldukça teknik bir konu ama onlar da bugün perakende markaları içinde pazarlama ekiplerine bağlı çalışıyorlar. Zeynep Çalıştıran, “Veri ve bu verilerin en iyi şekilde yönetimi, analizi hangi sektörde faaliyet gösteriyor olursanız olun, şu anda rekabette öne çıkmak ve farklılaşmak adına sahip olunması gereken en önemli kriter. Biz de bu kapsamda İnci Deri olarak teknolojik yatırımlarımızı iş zekası, veri merkezi, bulut bilişim, ERP (Kurumsal Kaynak Planlama) ve mobil teknolojiler üzerine gerçekleştiriyoruz. Ve tüm bu birimlerimizden pazarlamamıza katkı sağlamalarını bekliyoruz” diyor.
UX tasarımcıları ile müşteriye ulaşıyorlar
Perakende teknolojilerinde en önemli konu, içerik. UX Tasarımcısı da bu noktada devreye giriyor. Özellikle son dönemde perakendenin sıkça gündeminde olan beacon teknolojisi bu birimin alanında. Beacon sayesinde kendiliğinden bildirdiğiniz ya da telefonuzun algılamasına izin verdiğiniz bilgilerle hayatınız kolaylaşıyor. Beacon, konum bilgisiyle ilk kez gidilen bir yerde damak tadınıza uygun restoran bulmaktan tutun da alışveriş yaparken telefonunuza okuttuğunuz barkodla en uygun fiyatı bulmaya kadar size pek çok konuda yardımcı oluyor. Markalar için de müşteriye ulaşma konusunda çok önemli bir araç görevi görüyor. Omnichannel stratejisi kapsamında müşteriye her yerden ulaşmak isteyen markaların eli ayağı oluyor.
Yazılım uzmanı ilk beşte
Kariyer.net Genel Müdürü Yusuf Azoz yaptıkları kariyer araştırmalarından çıkan sonuçları şu sözlerle değerlendiriyor: “2010 yılına kadar e-ticaret şirketleri daha küçük girişimler olarak perakendenin içerisinde yer alıyordu. Sektördeki girişimlerden bahsederken bu şirketlerde çalışan sayısı 10’lu rakamlara ancak ulaşıyordu. 2010 yılına gelindiğinde ise sektör beklenen patlamayı yaptı ve bunlar 3-5 kişinin bir araya gelip kurduğu şirketler olmaktan uzaklaşarak, büyük yatırım gruplarının da ilgi gösterdiği, içerisinde yüzlerce personelin çalıştığı büyük bir istihdam kaynağı haline geldi. Perakende sektörü içinde en çok başvuru alan ilk beş pozisyon içinde yazılım stajyeri ikinci sırada geliyor. Sektör içindeki IT departmanlarında en çok ilan yayınlanan ilk beş pozisyon ise şöyle sıralanıyor: Bilgi İşlem Elemanı, SAP Danışmanı, Stajyer, Yazılım Geliştirme Mühendisi, Yazılım Geliştirme Uzmanı. Ve tüm bu birimler satış ve pazarlama departmanına bağlı çalışıyorlar.”
E-ticaret müşterisi 25 milyona ulaşacak
Tüketici teknolojiyi seviyor ve yakından takip ediyor. Bugün 10 milyon seviyelerindeki e-ticaret müşterisinin 2023 yılına kadar 25 milyona ulaşması bekleniyor. İlk 20 ülke arasında Türkiye 11'inci sırada, sosyal medya kullanımında da ilk 10 içinde yer alıyor. Doğal olarak şirketler de müşterilerini karşılarken, onları ürünlerine yönlendirirken, mağazadan uğurlarken, mağazalar arası koordinasyonu sağlarken, iş mekanizmalarını ve operasyonları yönetirken sürekli olarak teknolojiye bağlılar. KMD Yönetim Kurulu Başkanı Alp Önder Özpamukçu, “Doğru yerde doğru teknoloji kullanıldığında, sektöre de yansıması olumlu yönde oluyor. Teknoloji, yatırım planları arasında önemli bir yer tutuyor. Sektörde karar vericilerin yüzde 41’i yeni teknoloji adaptasyonunu, yüzde 35’i müşteri yönlendirmelerini geliştirmeyi anahtar gelişme alanı olarak belirliyor” diyor.
Z kuşağı geliyor
Kategori Mağazacılığı Derneği (KMD) üyeleri bugün 5 bine yakın bilişim uzmanı istihdam ediyor. Organize perakendenin tamamında çalışan bilişim uzmanı sayısının 35 binlerde olduğunu tahmin ediliyor. Alp Önder Özpamukçu, “Mesele sadece bilişim alanında eğitim almış olan uzmanlarımızın istihdamından çok daha kapsamlı. Artık konumuz, bilişim okuryazarlığı. Her bir birimimizin, mağazalarımızdaki satış danışmanlarımızdan, insan kaynakları yöneticimize, pazarlama uzmanımızdan depo çalışanımıza, müşteri temsilcimizden santral yöneticimize kadar her çalışanın bilişim okuryazarlığının olması bir zorunluluk haline geldi. Bu noktada da Y kuşağı imdadımıza yetişiyor. Bir süre sonra da onların yerini Z kuşağı alacak. Bilişim ortamına doğmuş olduklarından adaptasyonda zorluk çekmiyorlar, uzmanlık alanlarında yeni ve yerli teknolojilerin geliştirilmesi ihtiyacını daha fazla hissediyor ve hissettiriyorlar.
OMNICHANNEL İLE HEDEF 1,7 MİLYAR TL
E-ticaret ve omnichannel artık tüm perakendeciler için zorunluluk haline geldi. Araştırmalara baktığımızda, şirketlerin yüzde 88’inin omnichannel projeleri üzerinde çalıştığını veya hedefleri arasına aldığını görüyoruz. Perakendecilerin yüzde 60’ı müşteri ilişkilerini güçlendirmek için omnichannel platformlarına yatırım yapıyor. Mobil cihazların alışverişte kullanım oranı da gittikçe artıyor. Mobil cihazların alışverişte destek amaçlı kullanım oranı bugün yüzde 22 seviyesindeyken, 2017’de bu oranın yüzde 51 olması bekleniyor. Mobil perakendenin hacmi şu anda 300 milyon TL, ancak mobil platformlardan etkilenerek yapılan ticaretin 1,7 milyar TL olduğu tahmin ediliyor.
GÖRÜŞ
TEKNOLOJİ SEKTÖRÜN EN ÖNEMLİ OYUNCUSU
İnci Deri İcra Kurulu Üyesi Zeynep Çalıştıran İnci
“Bizim gibi zincir mağazalarla ülkenin farklı noktalarında çok sayıda şube/mağazası olan markalar için teknolojinin sağladığı avantajlar çok önemli. Bizim için kritik başarı faktörü, doğru zamanda, doğru lokasyonda, doğru ürünü müşterilerimize sunarak, beklentilerini tam da ihtiyaç olan anda karşılayabilmek. Bu zincirin her aşamasında teknoloji büyük rol oynuyor. Ürün adetleri, modeller ve stokların en sağlıklı biçimde takibinden, mağazaların ve çalışanların performanslarının değerlendirilmesine ve buna bağlı olarak şirket hedeflerinin gerçekleşmesi ve/veya güncellenmesine kadar farklı birçok süreç, teknolojik sistemlerle elde edilen verilerle belirleniyor. Teknolojiyi ürünün tasarım olarak oluşturulmasından, üretim, lojistik, stok takibi, CRM ve satış sonrasına kadar tüm fonksiyonlarımızda kullandığımız için teknoloji sektörümüzün en önemli oyuncusu diyebiliriz.”