Dünyanın onuncu büyük ekonomisi Kanada

Yaklaşık 202 bin kilometre ile dünyanın en uzun kıyılarına sahip olan ülkesi Kanada hem Atlas hem Pasifik Okyanusu’nda hem de Kuzey Buz Denizi’nde uzun kıyılara sahiptir. Yüzölçümü, dünyanın toplam yüzölçümünün yüzde 7’sini, Amerika kıtasının ise yaklaşık yüzde 41’lik kısmını oluşturmaktadır. Ülke nüfusunun büyük kısmı güneydeki ABD sınırına yakın bölgelerde yoğunlaşmaktadır.

Kanada, G-8 ve G-20 üyesidir ve IMF 2017 verilerine göre yaklaşık 1,7 trilyon dolarlık GSYİH ile dünyanın 10. büyük ekonomisidir. Aynı zamanda dünyanın en büyük 9. tüketim pazarını oluşturmaktadır. Dış ticaretinde ağırlıklı olarak doğal kaynaklar ve kereste ihracatı ön plana çıkmaktadır. En önemli ticaret ortakları ABD, Çin ve Meksika’dır. Son yüzyıl içinde imalat, madencilik ve hizmet sektörlerindeki büyüme Kanada ekonomisinin lokomotifini oluşturmaktadır. Son dönemde kereste ve petrol ön plana çıkmış, ülke net enerji ihracatçısı konumuna gelmiştir. Kanada, dünyanın belli başlı buğday ve kanola tedarikçileri arasındadır. Dünyanın en büyük çinko ve uranyum üreticisidir. Ayrıca, petrol ve doğal gaz rezervleri bakımından dünyada üst sıralarda yer almaktadır.

1,5 trilyon ABD dolarını aşan GSYİH’si ve kişi başına düşen yıllık yaklaşık 43 bin ABD doları düzeyindeki gelir seviyesiyle, dünyanın istihdamı yüksek ülkeleri arasındadır.

TÜRKİYE İLE KANADA ARASINDAKİ TİCARİ ORTAKLIK

Türkiye ile Kanada arasındaki ikili ticaret hacmi, mevcut ekonomik ve ticari potansiyelinin altında seyretmekle beraber istikrarlı bir artış eğilimi göstermektedir. Türkiye’nin Kanada’ya ihracatının yüzde 85’ini sanayi, yüzde 15’ini tarım ürünleri oluşturmaktadır. Tarım ve gıda sanayi ürünleri ihracatında fındık, kuru üzüm, kuru kayısı, zeytinyağı ve kuru incir; madencilik ve sanayi ürünleri ihracatında ise altın, otomotiv ve otomotiv yan sanayi, demir-çelik ürünleri, mermer, hazır giyim ve ev tekstili ürünleri ön plana çıkmaktadır.

Kanada’dan ithalatımıza bakıldığında ise, ülkemizin genel ithalat yapısıyla paralellik gözlenmekte olup, genellikle ham madde ve yarı mamul ürünler ön plana çıkmaktadır. Türkiye’nin Kanada’dan ithalatının yüzde 82’si sanayi, yüzde 18’i ise tarım ürünlerinden oluşmaktadır. Kanada’dan ithalatımızda taş kömürü, mercimek, gazete kağıdı, demir-çelik hurda ve döküntüleri, buğday, hava taşıtı, su buharı kazanları, altın, ilaç, soya fasulyesi, işlenmemiş nikel, demir cevheri gibi genel itibarıyla ham maddeler yer almaktadır.

Ülkemizde yatırımı bulunan Kanada sermayeli şirket sayısı ise halihazırda 200’ün üzerindedir. Yatırımlar çoğunlukla enerji, madencilik, bilişim teknolojisi ve altyapı alanlarını kapsamaktadır.

Ülkemiz ile Kanada arasında Serbest Ticaret Anlaşması (STA) müzakerelerinin başlatılmasına yönelik görüşmeler 2013’te tamamlanmış olup, resmi müzakerelere geçilmesi için Kanada’nın kararı beklenmektedir. Ancak Ticaret Bakanlığımız tarafından Kanada 2018-2019 döneminde öncelikli ülkelerden birisi olarak belirlenmiştir.

DIŞ TİCARET POLİTİKASI

Ülkenin dış ticaret politikasının en önemli bağlayıcı etkenlerinden biri ABD ve Meksika ile gerçekleştirilmiş olan Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması’dır. Bu anlaşmaya zemin hazırlayan gelişme, öncelikle ABD ile Kanada arasında 1988 yılında imzalanan ABD-Kanada Serbest Ticaret Anlaşması olmuştur. İkili bölgesel entegrasyonlar içinde en kapsamlılarından biri olarak kabul edilen bu anlaşma, iki ülke arasındaki ticarette tarifelerin kaldırılması, tarife dışı engellerin azaltılması ve hizmetler ticaretinin liberalleştirilmesi gibi hususları öngörmüştür.

ABD’nin bir yandan Kanada, diğer yandan Meksika ile yaptığı Serbest Ticaret Anlaşmaları, sonuçta ABD-Kanada-Meksika arasında Kuzey Amerika kıtasını içine alacak şekilde bir Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması’nın (NAFTA) yolunu açmıştır.

Hem sanayi hem de tarım ürünlerini kapsayan anlaşma çerçevesinde sanayi ürünlerindeki gümrük vergilerinin on yıllık süre içinde sıfırlanması, bazı hassas tarım ürünleri için daha uzun süreli bir takvim uygulanması ilkesi benimsenmiştir. Çevre korunması, fikri mülkiyet hakları, kara ve hava taşımacılığı gibi hizmetlerle de ilgili düzenlemeler içeren anlaşma, ileri düzeyde bir entegrasyon öngörmektedir.

Ticaret Bakanlığı’nın 2017 verilerine göre Türkiye – Kanada arasındaki ticaret rakamları*

Türkiye’nin Kanada’ya ihracatı: 716,7 milyon dolar

İhraç edilen başlıca ürünler: Demir-çelik çubuklar, otomobil, yolcu gemileri, kabuklu meyveler

Türkiye’nin Kanada’dan ithalatı: 1.454,2 milyon dolar

İthal edilen başlıca ürünler: Altın, kuru baklagiller, demir-çelik döküntü ve hurdaları, demir cevheri, taş kömürü

Ticaret hacmi: 2.170,9 milyon dolar

Ticaret dengesi: 737,5 milyon dolar

*2018’in ilk yedi aylık zaman dilimini kapsamaktadır. (Ocak- Temmuz)

Kanada ile çalışma konusunda danışmanlık veren bazı kamu kurumlarının iletişim bilgileri:

DEİK TÜRKİYE – KANADA İŞ KONSEYİ

Türk tarafı başkanı Osman Okyay

İş Konseyi bölge Koordinatörü Merih Kepez Örnek

Tel No: +90 212 339 50 05

E-posta: mkepez@deik.org.tr

KANADA İSTANBUL BAŞKONSOLOSLUĞU

Adres: Levent Mah. Büyükdere Cad. Tekfen Tower No:209, 34394 Şişli/İstanbul

Tel No: +90 212 385 97 00

KANADA ANKARA BÜYÜKELÇİLİĞİ

Adres: Aziziye Mah. Ahenk Sok. No:1, 06690 Çankaya/Ankara

Tel No: +90 312 409 27 00

T.C. OTTAWA BÜYÜKELÇİLİĞİ

Büyükelçi: Selçuk Ünal

Adres: 197 Wurtemburg St, Ottawa, ON K1N 8L9, Kanada

Tel No: +1 613-789-4044