Ticarette teknik engeller
İthal ürünleri de kapsayacak şekilde piyasaya sunulan ürünlerin güvenli olmasını sağlamak ülkelerin temel öncelikleri arasında yer almaktadır. Bu amaçla, ürünlerin uyması gereken teknik kriterler (standart ve teknik düzenlemeler) ile ürünlerin bu kriterlere uygun üretildiğini belgeleyen uygunluk değerlendirmesi işlemlerine günümüzde daha fazla başvurulmaktadır. Bununla birlikte, bu önlemler çoğu zaman insan sağlığı ve güvenliği gibi meşru amaçların ötesinde, ticarette teknik engeller olarak adlandırılan ve uluslararası ticaretin serbest akışını olumsuz etkileyen engellere yol açmaktadır. İhracatta karşılaşılan ticarette teknik engellerin önlenmesi, sürdürülebilir ihracat artışının sağlanması açısından da önemlidir.
Standartlar, teknik düzenlemeler ve uygunluk değerlendirmesi prosedürleri; sınai, ekonomik ve ticari gelişmeye katkıda bulunan, insan can ve mal güvenliğini korumayı amaçlayan, modern ekonominin ve standardizasyon sisteminin temel taşıdır.
DTÖ kapsamında standart ve teknik düzenleme arasındaki temel fark uygulama zorunluluğundan kaynaklanmaktadır. Standartlar; ürünlerin birbirine uyumluluğunu, ekonomik olarak üretilmelerini ve ürün kalitesini garanti etmeyi amaçlayan, bu kapsamda firmalar ve sanayiler tarafından talep edilen ve geliştirilen pazar odaklı araçlardır. Teknik düzenlemeler ise devletler tarafından talep edilen ve geliştirilen pazar odaklı araçlardır. Piyasadaki çarpıklıkların üstesinden gelmek, ülkeyi ve vatandaşları düşük kaliteli ve zararlı ürünlerden korumak için uygulamaya konulan ve uyulması zorunlu olan belgelerdir. Teknik düzenleme veya standartlara uygunluğun ve dolayısıyla ilgili şartların yerine getirildiğinin onaylanması ise uygunluk değerlendirmesi işlemleri ile yapılmaktadır.
En önemli dış ticaret ortağımız AB ile 1996 yılında tesis edilen Gümrük Birliği çerçevesinde, ülkemiz AB’de uygulanan standartları, teknik düzenlemeleri ve uygunluk değerlendirmesi işlemlerini uyumlaştırmak veya karşılıklı tanımak suretiyle iç hukukuna dahil etmektedir. Ülkemiz AB’nin geliştirdiği ortak mevzuata uyumu tamamladıkça, ülkemizde yapılan test ve belgelendirmelerin AB’de tanınmasını sağlamakta, böylelikle AB üyesi ülkelerin üreticilerinin hak ve yükümlülükler, Türk üreticileri için de geçerli hale gelmektedir.