Yüz yıllık iş ortağımız: Rusya
17 milyon kilometrekareyi aşan alanı ile dünyanın en büyük yüzölçümüne sahip ülkesi olan Rusya, aynı zamanda yüzyıllardır en önemli iş ortağımız konumunda bulunuyor.
Ülke zengin doğal gaz ve petrol kaynaklarının yanı sıra; kömür, alüminyum, bakır, demir, elmas, altın, gümüş maden kaynakları ve ormancılık ürünleri ile dünya ham madde ihracatında önde gelen ülkelerden biridir.
Rusya Federasyonu, büyük bir ekonomik gücün temeli olan doğal kaynaklara ve insan gücüne sahip dünyadaki belli başlı ülkelerden biri konumundadır. Rusya’nın sahip olduğu zengin doğal kaynak rezervleri ülke için büyük bir şans olmakla beraber ülke ekonomisi açısından bazı sakıncaları da beraberinde getirmektedir. Son 10 yıllık süreçte yüksek düzeyde seyreden petrol fiyatları ve elverişli ticaret hadlerinin ülkenin sağladığı güçlü büyümenin itici gücü olduğu düşünülmektedir.
Merkezi planlama ve sahip olduğu zengin kaynaklar nedeni ile Rusya’da sanayi sektörü ağır sanayi yönünde gelişmiştir. Yakıt, enerji ve metalürji üretimi toplam sınai üretimin yüzde 35’ten fazlasını oluşturmaktadır. Elektrik ve gıda üretiminin sınai üretimdeki payının yaklaşık yüzde 25 olduğu göz önünde bulundurulduğunda ileri teknoloji ve tüketim malları üretiminin Rus ekonomisinde çok küçük bir payı olduğu ortaya çıkmaktadır. Tekstil sektörünü de kapsayan hafif sanayinin de sınai üretimdeki payı çok cüzi düzeydedir.
Ülkede 2000’li yılların başından itibaren doğrudan yabancı yatırımlar dikkate değer artış kaydetmeye başlamıştır. 2016 yılında gerçekleşen doğrudan yabancı yatırımlar, 2015 yılına göre yüzde 62’lik bir artış göstererek 19 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu artışta, devlet şirketi Rosneft’in yüzde 19,5’lik hissesinin, İngiltere - İsviçre ortaklığı Glencore ve Katar Devlet Fonu konsorsiyumuna, 10,5 milyar euro (11,3 milyar dolar) karşılığında satışı etkili olmuştur.
RUSYA İLE TÜRKİYE ARASINDAKİ TİCARET FIRSATLARI
SSCB döneminde de Türkiye’nin önemli bir ticaret ortağı konumunda olan Rusya ile ticari ilişkiler 1992 yılında birliğin dağılmasından sonra da artarak devam etmiştir. Coğrafi yakınlık, Türkiye - Rusya ticari ve ekonomik ilişkilerinin gelişmesinde önemli bir avantaj sağlamaktadır. Rusya ile özellikle doğal gaz, gıda ve tekstil sektörlerinde yoğun ticaretimiz geçmişten bugüne devam etmektedir.
2010 yılından itibaren Rusya’ya ihracatımız artmaya başlamıştır. 2016 yılında ihracatımız 1.733.568.570 milyar dolar, ithalatımız 15.160.961 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. İki ülke arasındaki ticaret hacmi 2016 yılında geçen yıla göre yaklaşık yüzde 30 oranında azalarak 16,9 milyar dolara düşmüştür.
2017 yılında ise Rusya’ya ihracatımız, geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 58 oranında artarak, 2.735.484 milyar dolara ulaşmıştır. Aynı dönemde ithalatımız ise yaklaşık yüzde 29 oranında artarak 19.513.833 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu dönemde ticaret hacmimiz geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 32 oranında artarak 22.249.317 milyar dolar olmuştur.
DIŞ TİCARET POLİTİKASI
Rusya Federasyonu’nun Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ülkeleri ile Serbest Ticaret Anlaşması bulunmaktadır. Ülkenin Avrupa Birliği ile Şubat 1996’dan geçerli olmak üzere bir ortaklık ve işbirliği anlaşması bulunmaktadır.
Rusya Federasyonu tarafından ihraç ürünlerimizin ülkeye girişine getirilen bir kolaylık, ülkemizin ithalatta uygulanan ülke preferans sistemine dahil edilmesidir. Sovyet döneminden beri (1974) uygulanan bu sistem, 1992 yılında tekrar düzenlenmiş olup, ülkemiz, gelişmekte olan ülkeler statüsünde mütalaa edilerek, Rusya Federasyonu’na ihraç edilecek Türk mallarının yüzde 25 oranında gümrük vergisi indirimi ile ülkeye girmesine imkan sağlanmıştır.
Ancak Rusya, ithalatta uyguladığı Genel Preferanslar Sistemine dahil madde gruplarında bir azaltmaya gitmiştir. Bu uygulama ile ülkemizin belli başlı ihraç ürünlerinden tekstil, deri eşya, şekerleme mamulleri, makarna, temizlik maddeleri liste dışında kalmıştır.
Ekonomi Bakanlığı’nın 2016 verilerine göre Türkiye –Rusya Ticaret Rakamları
Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı: 244.977 milyon dolar
İhraç edilen başlıca ürünler: Turunçgiller, kara taşıtları için aksam, üzüm, kayısı, kiraz, şeftali
Türkiye’nin Rusya’dan ithalatı: 2.049.447 milyon dolar
İthal edilen başlıca ürünler: Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar, Taşkömürü; taşkömüründen elde edilen briketler, Demir/çelik sıcak hadde yassı mamulleri
Ticaret hacmi: 2.294.424 milyon dolar
Ticaret dengesi: - 1.804.496 milyon dolar
Rusya ile çalışma konusunda danışmanlık veren bazı kamu kurumlarının iletişim bilgileri:
DEİK TÜRKİYE – RUSYA İŞ KONSEYİ
Türk Tarafı Başkanı Tuncay Özilhan
Bölge Koordinatörü H. Çağla Mazlum
Tel No: + 90 212 339 50 10
E-posta: cmazlum@deik.org.tr
Koordinatör Nurengiz Eşki
Tel No: + 90 212 339 50 54
E-posta: neski@deik.org.tr
RUSYA BAŞKONSOLOSLUĞU İSTANBUL
Adres: İstiklal Caddesi, 219-225A, Beyoğlu, İstanbul
Tel No: +90 (212) 292 5101
E-posta: visavitr@rambler.ru
RUSYA BÜYÜKELÇİLİĞİ
Adres: Andrey Karlov Sokağı, No 5, 06692, Çankaya (P.K. 35 Kavaklıdere), Ankara Türkiye
Tel No: +90-312-439-21-22, 440-82-17
Fax No: +90-312-438-39-52, 442-90-20
E-posta: rus-ankara@yandex.ru
T.C. MOSKOVA BÜYÜKELÇİLİĞİ
Adres: 7.Rostovskiy Pereulok 12 115127 Moskova/Rusya Federasyonu
Tel No: +7 495 994 93 59
Fax No:+7 495 956 55 97
E-posta: embassy.moscow@mfa.gov.tr