Narmanlı Han'da korkulan oldu, proje gerçekleşiyor

Beyoğlu'nda yer alan 184 yaşındaki tarihi bina Narmanlı Han'da renovasyona imkan veren karar, 13 Temmuz'da İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü'nden çıktı. Karar 15 yıldır kapalı durumda olan binanın yeni sahibi Erkul Kozmetik'in Ekim ayında binayı 'modernleştirecek' yeni projesine başlamasına imkan veriyor. Ancak Narmanlı Han'a daha önceki sahipleri döneminde açtığı karşı davalarla bugüne kadar el sürdürtmeyen 'Asmalımescit Çevre Eğlence Yerleri ve Kültür Derneği' yine devreye girmeyi ve yaz bitmeden yürütmeyi durdurma davası açmaya hazırlanıyor. Bu arada Erkul Kozmetik aleyhinde 'binaya zarar verdiği' yönünde açılan bir de soruşturma var

Beyoğlu'nda yer alan 184 yaşındaki tarihi bina Narmanlı Han'da renovasyona imkan veren karar, 13 Temmuz'da İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü'nden çıktı. 'Otel mi AVM mi?' tartışmalarıyla sivil toplum örgütlerinin yıllarca karşı çıktığı proje ile ilgili olarak son 1 yıldır süregelen 'Renovasyona onay çıkacak mı çıkmayacak mı?' soruları da böylece yanıt buldu. Karar, 15 yıldır kapalı durumda olan Narmanlı Han'ın yeni sahibi Erkul Kozmetik'in mimarı Sinan Genim'in daha önce açıkladığı gibi Ekim ayında renovasyonun başlayabileceği anlamına geliyor. Bu kapsamda 'modernleşeceği' belirtilen handa sanatsal ağırlıklı 7 dükkan, 2 lokanta olacağı belirtilmekle birlikte otel ya da AVM yapılmasının mekanın küçüklüğü nedeniyle mümkün olmadığı da daha önce açıklanan ifadeler arasında yer alıyor... Ancak Narmanlı Han'ı yıllardır açtıkları karşı davalarla bugüne kadar koruyan sivil toplum kuruluşlarının yeniden sahneye çıkmaya hazırlandığını da belirtelim.

Narmanlı Han'ın Erkul Kozmetik'ten önceki sahibi Yapı Kredi Koray döneminde de açtığı davaları kazanarak 'restorasyona' engel olan 'Asmalımescit Çevre Eğlence Yerleri ve Kültür Derneği'nin yaz bitmeden yürütmeyi durdurma davası açmayı planladığını açıklayan Avukat Eren Can, bu dava ile alınacak yeni kararla geçmişte olduğu gibi lehlerine bir karar almayı beklediklerini kaydetti. Beyoğlu Kent Savunması'nın da bu derneğe destek verdiğini ve burada yapının bir kültür ve sanat merkezi olarak korunmasına ilişkin kamuoyunu bilgilendireceğini kaydeden Can, "15 yıl önce mahkeme kararıyla iptal edilen proje bir renovasyon değil, binanın altında ve üstünde fazladan imar imkanları yaratan bir gayrimenkul yatırım projesiydi. Sivil toplum örgütleri ile kent ve yaşam savunucuları piyasa odaklı bu dönüşümün rantsal bir talan olduğunun, bunun Beyoğlu'nun aleyhine olduğunun altını çizdi. Ancak Beyoğlu Belediyesi parsel bazında verilen kararlarla kendisine ve yakın çevresine çıkar sağlamayı tercih etti" dedi.

Bina tahrip edildi iddiası

Narmanlı Han’ın Erkul Kozmetik'e geçtikten sonra binanın deprem dayanıklılığını ölçmek için bütün bloklardan karot numunesi alındığını ve bu karotlar alınırken duvarlara ciddi zararlar verildiğini belirten Eren Can, "Ancak bu işlemlerin hiç biri için Koruma Kurulu'ndan onay alınmadı. Koruma Kurulu’na yaptığımız başvuru sonucu 2863 sayılı yasa kapsamında suç duyurusunda bulunulmasına karar verildi. Yapılan suç duyurusu sonucu Mehmet Erkul, Ahmet Erkul, Tekin Esen Ayhan Esen gibi Narmanlı Han’ı satın alan şirketlerin sahipleri ile başka şirket yöneticileri ve Mimar Sinan Genim’in de içerisinde olduğu bir savcılık soruşturma dosyası mevcut. Dosyada toplam 10 şüpheli var. 10 şüpheli de ifade verdi. Biz bu dosyayı takip ediyoruz ve açılacak olan ceza davasına da müdahil olacağız" açıklamasını yaptı.

Soruşturmanın Mayıs ayında açıldığını ve savcının masasında olan dosya ile ilgili Eylül ayına kadar bir karar verilmesinin beklendiğini kaydeden Can, şöyle devam etti: "Burada şirketin Narmanlı Han'dan deprem dayanıklılığını ölçmek için betondan karot numunesi alınması söz konusu. Ancak İnşaat Mühendisleri Odası'nın web sitesinde de görülebilen verilere göre, mevcut bir betonun karakteristik basınç dayanımının tespiti için betondan karot numunesi alınması mevcut yapıyı tahrip ettiğinden en son tercih edilmesi gereken yöntem. Bu da her koşulda yapıya zarar veriyor. Numune alımıyla oluşan boşlukların, yapı elemanında önemli gerilme yığılmalarına yol açtığı belirtiliyor. Bilimsel veriler var. Buna ilişkin açtığımız soruşturma süreci devam ediyor. İfadeler tamamlandı. Erkul Kozmetik ise bu konuda karot almanın zorunluluk olduğu minvalinde bir bilirkişi raporu sundu" diye konuştu.

Tarihi binadan kimler geldi, kimler geçti?

* Bina 1800’lerin ortasında İtalyan mimar Giuseppe Fossati tarafından Rusya Sefarethanesi olarak yapıldı. Sofyalı Sokak’a bakan yüksek duvarlı bölümü ise bir hapishaneydi. 1. Dünya Savaşı sırasında bir süre boş kaldı, 1917 Bolşevik Devrimi’nden sonra ise İstanbul’a kaçan Beyaz Ruslar’ın sığınmasıyla yeniden hareketlendi.

* Cumhuriyetle birlikte bütün elçilikler Ankara’ya taşınınca bina konsolosluk ve ticaret ofislerinin merkezi oldu. 1933 yılında ise dönemin önemli tüccarlarından Avni ve Sıtkı Narmanlı kardeşler, Eminönü’ndeki bürolarını buraya taşıdı. Sanatseverliğiyle tanınan Narmanlı Ailesi, hanın boş kalan odalarını sanatçılara verdi.

* Ahmet Hamdi Tanpınar romanlarını, Bedri Rahmi Eyüboğlu şiirlerini burada yazdı. Dr. Firsek Karol heykellerini, Aliye Berger gravürlerini bu duvarların arasında yaptı. O zamanlar Narmanlı Yurdu olarak anılan bina, Andrea Kitabevi’ne, Ermeni Jamanak gazetesine ve gazeteci Neşet Atay’a da ev sahipliği yaptı.

* 2001 yılında Yapı Kredi Koray İnşaat, restore etmek amacıyla hanın yüzde 15 hissesini satın aldı. Restorasyon projesi Mimar Halil Onur tarafından hazırlandı. Binaya üç kat eklenmesini öngören proje, dönemin Anıtlar Kurulu tarafından, içinde Beyoğlu Belediye Başkanı sıfatıyla Kadir Topbaş’ın da imzası bulunarak onaylandı. Bunun üzerine sivil toplum kuruluşları, “Nasıl Dolmabahçe Sarayı’nın üzerine inşaat yapılamazsa, Narmanlı Han’ın da üzerine yapılmaması gerekir” diyerek bir imza kampanyası başlattı.

* Proje bir türlü gerçekleştirilemeyince 2008’de Narmanlı Han’ın 12 varisi Yapı Kredi Koray’a dava açarak hisselerini geri almak istedi. Davayı mirasçılar kazandı. Mirasçılar bu kez binanın tamamını Erkul Kozmetik’in sahibi Mehmet Erkul ve Eteksan Tekstil’in sahibi Tekin Esen’e sattılar.