5 soruda kredi notunda yeni dönem!

Türk bankaları ve finans kuruluşları kredi derecelendirme şirketi JCR Avrasya'nın çoğunluk hissesini satın almak üzere anlaşma imzaladı.

Türkiye Bankalar Birliği (TBB) tarafından yapılan açıklamaya göre yeni ortaklık, finansal piyasalardan borçlanmak isteyen şirketlerin kredi değerliliğini tespit edecek ve kredi notu sayesinde kaynaklar daha verimli kullanılarak ekonomide sağlıklı büyümeye destek sağlanacak.

JCR Avrasya'nın %85.05 hissesinin kurucu ortaklarından satın alınması ve Japonya Kredi Derecelendirme Kurumu olan JCR-Japan Credit Rating Agency ile mevcut ortaklığın devam ettirilmesi konusunda anlaşmaya varıldığı belirtildi.

TBB, uluslararası niteliğe, bilinirliğe ve tecrübeye sahip JCR ile yapılan bu stratejik ortaklığın, ulusal derecelendirme şirketinin faaliyetlerinin kısa sürede uygulamaya geçmesi ve uluslararası piyasalarda tanınırlığı için avantaj sağlayacağını belirterek, ulusal derecelendirme kuruluşunun özellikle risk yönetimi ve borçlanma piyasalarının etkinliği açısından önemli bir görev üstlenerek yerel şirketlerin kredi derecelendirilmesi konusunda daha aktif olacağını duyurdu.

Hisse devrinin tamamlanmasının ardından JCR Avrasya'da Borsa İstanbul'un payı %18.50, Japan Credit Rating Agency'nin %14.95, Finansal Kurumlar Birliği, Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği ve Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği'nin %6'şar, Ziraat Bankası, Halk Bankası, İş Bankası, Vakıflar Bankası, Garanti Bankası, Yapı ve Kredi Bankası, Akbank, QNB Finansbank, Türkiye İhracat Kredi Bankası (Türk Eximbank), Türk Ekonomi Bankası, Kuveyt Türk Katılım Bankası, Türkiye Finans Katılım Bankası, Albaraka Türk Katılım Bankası, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası, Ziraat Katılım Bankası, Vakıf Katılım Bankası ve Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası'nın %2.86'şar payı olacak.

Peki, sıfırdan bir şirket yerine neden JCR Avrasya'ya ortak olundu? Yeni dönemde işleyiş nasıl olacak?…

Konu ile ilgili kaynaklar, 'yeni dönem'e ilişkin merak edilen tüm soruları yanıtladı:

Kendi derecelendirme kuruluşumuza sahip olmamızın avantajları neler?

Başta kredi riski olmak üzere risklerin objektif, bağımsız ve sistematik ölçülmesi için araç teşkil etmek, derecelendirme alanında karşılaştırılabilir bir referans oluşturmak.

Ülkede derecelendirme kullanımının yaygınlaşmasına katkıda bulunmak.

Bankaların tahsis ve izleme süreçlerinde kullanılarak verimlilik sağlamak.

Uzun vadede KOBİ’lerin kredi riskinin hızlı ve doğru şekilde ölçülmesine katkıda bulunmak.

Risk ve fiyatlama ilişkisinin doğru tesis edilmesine sağlıklı girdi sağlamak.

Kaynakların daha verimli şirketlere kullandırımı için objektif bilgi sağlamak

Sıfırdan bir kredi derecelendirme şirketi kurulacağı belirtiliyordu, neden bundan vazgeçildi mevcut bir şirkete ortak olundu?

Sıfırdan bir şirket kurulması halinde, çalışan istihdamı, modelin geliştirilmesi için gerekli olan verilerin toplanması, modellerin geliştirilmesi/validasyonu ve BDDK tarafından modellerin onaylanması için geçecek en az dört yıllık süre dikkate alınarak, mevcut bir şirkete ortak olunmasının sağlayacağı zaman ve maliyet etkileri değerlendirmesi yapılmıştır.

Ortaklık için neden JCR seçildi? Asyalı olması bir avantaj mı? Kamunun kredi derecelendirme şirketine ortak olması normal mi?

BDDK tarafından derecelendirme faaliyetleri ile ilgili olarak yetkilendirilmiş tek şirket JCR Avrasya Derecelendirme A.Ş. (JCRER)’dir. JCRER 2007 yılında Japan Credit Rating Agency Ltd. (JCR) ile ortaklık ve işbirliği sözleşmesi imzalamış olup JCR’ın %14,95 payı bulunmaktadır. Bu anlamda Türkiye’de faaliyet gösteren yerel derecelendirme şirketlerinden uluslararası bağlantısı ve iş modeli olan yalnızca JCRER’dir. Bu nedenle JCRER şirketi seçilmiştir.

Yerli derecelendirme kuruluşları da vardı, neden yabancı bir kredi derecelendirme kuruluşuna ortak olundu? Yabancı ve bilinen bir marka olmasının avantajları var mı?

Yukarıda da ifade edildiği üzere diğer yerli derecelendirme şirketleri BDDK tarafından yetkilendirilmediği için değerlendirmeye alınmamıştır. JCR’ın bilinen bir marka olmasının, ülkemizin milli derecelendirme şirketinin uluslararası piyasalardaki tanınırlığı için avantajları olacağı düşünülmektedir.

Ortaklık sonrası JCR’ın işleyişi nasıl olacak, kimlere not verecek? JCR’ın vereceği notlar şirketler bankalardan kredi alırken güvence olacak mı?

BDDK tarafından, yetkili derecelendirme kuruluşları tarafından verilen derecelendirme notlarının sermaye yeterliliği oranının hesaplanmasında hangi kredi kalitesi kademesine tekabül ettiğinin belirlenmesine (eşleştirme) ilişkin düzenleme yapılması beklenmektedir. Söz konusu değişikliğin yapılması durumunda bankalar, kredi alan şirketlerin derecelendirme notunun tekabül ettiği kredi kalitesine göre sermaye yeterliliği hesaplayabilecektir. Mevcut durumda, tüm krediler için en yüksek risk ağırlığı üzerinden sermaye yeterliliği oranı hesaplanmakta olduğundan, kredi derecelendirme notlarının dikkate alınmasının genel olarak bankacılık sisteminin sermaye yeterli oranında bir artış meydana getirmesi beklenebilir. Belirtilen söz konusu nedenlerle bankalar ve kredi kullanan şirketler kredi derecelendirme hizmeti almak isteyeceklerdir.

BDDK’nın yapacağı düzenlemelere bağlı olmakla birlikte ilk aşamada belli bir ciro büyüklüğünün üstündeki firmaların derecelendirilmesi, sonrasında orta ve küçük ölçekli firmaların derecelendirilmesi teşvik edilebilir veya zorunlu hale getirilebilir.

Basında "kendi kendimizi mi not vereceğiz" eleştirileri vardı…

Yeni şirket Hazine’nin veya bankaların kredi notlarını değil, finansal sektörden kredi kullanan müşterilerin kredi değerliliğini tespit edecektir. Benzer yapılar çok sayıda gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde mevcuttur. Ülkemiz açısından finansal sektörde eksikliği hep hissedilen, gecikilmiş bir oluşumdur.