Perakendeye yön veren 10 yeni teknoloji
Bugün tüm web kullanımının yüzde 25’inin ardında mobil yatıyor. Halihazırda dünyadaki 7 milyar insandan 4 milyarı kendi mobil telefonuna sahip. Prosper Mobile Insights’ın raporu akıllı telefon kullanıcılarının yüzde 81’inin ürün arama ve incelemeyi akıllı telefonları üzerinden yaptığını ve yüzde 50’sinin de satın alma işlemini mobil üzerinden gerçekleştirdiğini gösteriyor. Ürün, fiyatlandırma, promosyon ve ürün yerleştirme konusunda geleneksel stratejilerin yetersiz kaldığı bu ortam, perakendecileri, sektörde hızla ivme kazanan bu yeni iş yapma biçimlerine uyumlanmaya zorluyor. Tüketicinin artık her an internete bağlı olması, sektörde online ve mobilden sonra üçüncü dalga dönüşüm hareketini başlattı. Bu yeni dalgada yaşanan dijital dönüşüm ile birlikte iBeacon gibi müşteriyi dijital verilerinden takip ve tanıma teknolojilerini, makinelerin kendi aralarındaki iletişimini (nesnelerin interneti), yine mekandan bağımsız erişim sağlayan bulut teknolojilerinden yükselen girişimleri ve 3D yazıcıları görüyoruz. Kullanıcılara perakende mağazasından çağrı merkezine kadar tüm kanallarda aynı deneyimi yaşatan omni-channel yaklaşımı da hayatımızda. Artık perakende şirketleri ellerindeki büyük veriyi anlamlı bir bilgi haline getirmek için kullandıkları CRM yazılımları ile daha fazla etkileşim noktası yaratmaya çalışıyorlar. Lokasyon bazlı iş yönetim ve pazarlama süreçleri, sosyal/dijital ödeme sistemleri, QR kod uygulamaları, sadakat programları, güvenlik uygulamaları, müşteri ilişkileri yönetimi, giyilebilir teknolojiler ise tüm bunlarla gelişen ve hızlı kullanımları yaygınlaşan alt kırılımlar.
1. Marketlerde 3D dönemi başlıyor
Metro Group'un Almanya'da başlattığı Future Store uygulaması Türkiye'ye de geldi. Uygulama, alışveriş arabasına monte edilen müşteriye özel yönlendirici bilgisayar, kasiyersiz ödeme terminali, ürünü üzerine koyduğunuzda hangi ürün olduğunu anlayarak herhangi bir işleme gerek kalmaksızın tartan akıllı terazi, rafta kaç ürün kaldığını veya raftaki ürünün o rafa ait olup olmadığını bilen akıllı raf etiketi gibi teknolojik yenilikler getiriyor. Diğer taraftan Migros mağazalarında 2015'in ikinci yarısında pek çok yenilik olacak. Mağazalarda deneme amaçlı üç boyutlu yazıcı bulunacak. Bu yazıcıda, bazı ürünler müşterinin o andaki talebi üzerine üretilecek ve satılacak. Örneğin tahta kaşık, saksı ve bazı plastik ürünler bu yöntemle üretilebilecek. Mağazada tüm kasalar, kasiyerli veya kasiyersiz çalışabilecek. Teraziler barkod yanlışlığını ortadan kaldıracak. Çünkü, meyve sebzeyi görerek tanıyor ve tartıyor olacaklar. En büyük Migros 5M’deki bütün ürünlerin satın alınabildiği sanal alışveriş kioskları da tüketiciyle buluşacak. Öte yandan Migros’ta ürünü satılan birçok marka da yüksek teknolojili stantlar hazırlayacak. Bir kola markası, rafından alınan ürünü aynı stantta üç saniyede soğutan teknoloji uygularken kozmetik reyonunda da kadınların önemli problemi olan ‘hangi saç rengi’ sorusuna sanal saç ve yüz uygulaması ile anında yanıt verilecek.
2. Mağazacılıkta yeni teknolojiler
Yeni teknolojiler mağazacılığı da kökten değiştiriyor. Fütürist ve ekonomist Ufuk Tarhan yeni dönemi şöyle anlatıyor: “Artık mağazalarda alışveriş yaparken üst baş değiştirmek zorunda kalmayacağız. Body scanner (vücut tarayıcısına dönüşmüş) aynada üstümüze elbiseleri sürükleyip bırakarak seçeceğiz. Aynı şeyi istediğimiz her yerde mobil cihazımızla da yapabileceğiz. Ya da mobilya seçerken evimizde nasıl duracağını aslına çok yakın biçimde gösteren uygulamalarla karar vereceğiz. İnternetten almak istediğimiz yüzüğü satın almadan önce birkaç hafta 3D'de basılmış örneğini takacak, karar verirsek aslını getirteceğiz. Ya da evde 3D yazıcımız varsa internetten önce indirip, bastırıp, onu denedikten sonra sipariş verecek ya da modelinde değişiklik isteyeceğiz”. Fiziksel paranın yerini kredi kartına, onun da yerini önce cep cüzdana sonrasında da mobil paraya bıraktığını belirten Tarhan'a göre 10 yıl içinde de NanoPara, KiriptoPara dediğimiz dijital değişim birimlerine geçeceğiz. Tarhan, “Bitcoin bu yolu açtı, gerisi gelecek. Hatta marka paralar bile çıkacak. Tüm müşteri hizmetleri online-videolu-eşzamanlı-canlı görüşmeler şeklinde değişecek. Onlara fiziksel alanlarda, mağazalarda robotlar da eşlik edecek. Bu alanlarda insan kullanımı hızla düşecek. Self ve uzaktan, online bağlantı ile her türlü hizmet alınıp verilebilecek” diyor.
3. Beacon ile müşterini tanı
Kendiliğinden bildirdiğimiz ya da telefonumuzun algılamasına izin verdiğimiz bilgilerle hayatımız kolaylaşıyor. Konum bilgisiyle ilk kez gittiğimiz bir yerde damak tadımıza uygun restoran bulmaktan tutun da alışveriş yaparken telefonumuza okuttuğumuz barkodla en uygun fiyatı bulmaya kadar sokaktaki asistanımız artık akıllı telefonlarımız. Yeni nesil bluetooth teknolojisiyle artık ticari işletmeler Beacon adlı sabit bir cihazla mağazaya girdiğimizi elektronik olarak algılayıp daha önce mağazadan yaptığımız alışverişleri görebiliyor. Böylece bize özel teklif ve kampanyaları anında sunabiliyor. Bu özellik raf hassasiyetine kadar indirilerek, her reyonda tüketici farklı bir teklifle karşılaşıyor. Örneğin, yeni nesil Migros mağazaları artık müşterisini kapıdan girdiğinde tanıyor ve ona özel indirim ve bedava ürünlerin olduğu kampanyalar sunuyor.
4. Alışverişte çek-yolla dönemi
Boyner Group tarafından geliştirilen Hopi akıllı telefon uygulaması alışverişte yeni bir dönem başlatıyor. Adeta bir yapay zeka işlevi gören bu yeni uygulama ile tüketici mağazalarda anlık indirim kampanyalarından yararlanabilecek, aradığı bir ürünü fotoğrafını göndererek bulabilecek, istediği bir ürünü almadan önce en uygun fiyat araştırmasını yapabilecek. Uygulama Mart sonunda faaliyete geçecek. Boyner'in 15 milyon kayıtlı müşterisi bulunuyor. Bunun yüzde 70’i akıllı telefon kullanıyor. Akıllı telefonu olmayan müşterileri de Turkcell ile yaptıkları işbirliği ile akıllı telefon sahibi yapacaklar.
Sistemde ilk etapta 50 şirket ile çalışacaklar. Hedef sayıyı 80’e çıkarmak ve bu sayıyı hızla artırmak. Akaryakıt istasyonları, kuyumcular, tekstil ürünleri, fast-food zincirleri Boyner müşterilerine ulaşabilecek. Tüketicinin hesabında biriken ‘paracıklar’ı harcaması için markalar kendi aralarında teklif yarışına girecekler. Bu projenin üzerinde üç yıldır çalışıyorlar. Sistemin en önemli özelliklerinden biri de “çek-yolla” uygulaması olacak. Kadınlar birinin üzerinde gördüğü kıyafeti, çantayı veya atkıyı bulmak için uğraşmak zorunda kalmayacak. Fotoğrafını çekip sisteme atması yeterli. Merak edilen ürünün en uygun fiyatını Hopi, müşterileri için araştıracak.
5. Akıllı vitrin
Yeni jenerasyon perakende dönemine en iyi örneklerden biri Penti'nin yaptığı akıllı vitrin uygulaması oldu. İstiklal Caddesi'ndeki Penti mağazasında mayo ürün grubu için hazırlanan uygulamada, vitrin ekran gibi kullanılarak sanal catwalk üzerinden ürünlerin eğlenceli bir sunum gerçekleştirildi. Kurgulanan mekanizma sayesinde mağaza önündeki tüketici de el sallayarak şovu hareketlendirebildi.
Bu uygulamayla sadece mağaza içine giren müşteriyle değil, aynı zamanda serbest trafikteki her bireyle ekstra maliyet üretmeden etkileşim fırsatı sunuldu. Bu sayede Penti, aynı televizyon ve internet mecralarında reklam filmi döndürme mantığı ile mağazaların vitrinini bir ekranmış gibi kullanıp, çok yakınında hemen satışa dönüşebilecek mesafede olan müşterilere anında ulaşabildi ve ekstra mecra parası vermedi. Dahası internet uygulamalarında sunabilecekleri interaktiviteyi vitrin ekranını bir bilgisayar ekranı gibi kullanarak tüketiciye anında sundular. Mağazanın içindeki sınırlı alanların kullanımını da optimize ettiler.
6. Mobil ödeme sistemleri
Mobil POS, bankaların üye işyerlerine sağladıkları GSM POS cihazları sayesinde, üye işyerleri çalışanlarının her türlü POS tahsilatını diledikleri yerden yapabildikleri bir çözüm. Bu noktada Verifone'un sunduğu çözümler dikkat çekiyor. Mobil ödemede gıda perakendesinde hızlı olmak çok önemli. Burada müşteriye alışverişi yaptırıp hemen bir sonraki aşamaya geçmek gerekiyor. Bu nedenle Vodafone burada temassız ödeme çözümünü devreye sokuyor. Tekstile baktığınızda ise tüketici burada biraz daha rahat. Bu nedenle burada daha başka çözümler sunuyorlar. Ödeme anında Multimedia POSdedikleri bir sistemi devreye sokuyorlar. Mağazalarda şirketlerin ekran üstünde mesaj da verebileceği, promosyonlar yapabileceği dokunmatik ekran ödeme noktaları yer alıyor.
7. Gıda perakendesinde soğuk zincir çözümleri
Teknoloji gıda perakendesi için de hayat kurtarıcı çözümler sunuyor. Turkcell'in sunduğu Akıllı Endüstri ile gıdaların taşınması esnasında soğuk zincirin kırılmaması sağlanıyor ve aşı dolaplarının ısı takibi gibi çok kritik kontrol süreçleriyle halk sağlığı korunmuş oluyor. Depo izleme çözümü ise her türlü deponun sıcaklık ve nem miktarının ve kapı açık/kapalı bilgisinin uzaktan ölçülmesine ve gerekli durumlarda müdahale edilmesine yönelik. Bu çözüm sayesinde enerji verimliliği sağlanıyor, depolarda saklanan her çeşit ürünün doğru koşullarda tutulduğundan emin olunuyor. Smart raf sistemi ise etraftaki ürün miktarını ağırlık ölçümü ile hesaplıyor. Ürün miktarı belli bir değerin altına düşünce ürün miktar bilgisini ve gün içindeki hareketleri anlık veya günlük olarak istendiğinde merkeze gönderiyor. Ayrıca tanıtım için raf üzerine ses ve görüntü oynatmak üzere LCD ekran, hoparlör vb. multimedya araçları bağlanabiliyor.
8. Yeni nesil taksiler
Yeni jenerasyon perakendede M2M en önemli teknolojilerden biri. Verifone'un kamu projesi olarak gördüğü taksi dönüşüm programı bu anlamda önemli hizmetler sunmaya hazırlanıyor. Nisan sonuna kadar 100 pilot aracın trafikte olması bekleniyor. İki yıl sonunda hedef, İstanbul'daki 18 bin taksinin dönüşümünü gerçekleştirmiş olmak. Peki yeni nesil taksiler nasıl olacak? Örneğin, THY'nin belli bir destinasyonuna uçan yolcuya taksi ücretsiz olacak. Ya da yeni bir AVM açıldığında oradaki E-bebek mağazasında gitmek için taksilerde kupon basıp geçilebilecek. Bulut üzerinden hizmet verdikleri için bunların hepsi birbiriyle iletişim halinde olacak. Taksilerde biri şoförde diğeri yolcuda olmak üzere iki ekran olacak. Şoföre adres konusunda yardımcı olurken, bu ekranlardan müşteriye gittiği güzergaha göre restoranlar, AVM'ler ve mağazaların tanıtımı yapılacak. Taksi ücretinin ödemesi de kartla terminal üstünden yapılabilecek. Ayrıca aynı terminalden kontör de yüklenebilecek, fatura da ödenebilecek.
9. Çağrı merkezleri de dönüşüyor
Ses teknolojileri ise son yıllarda hızlı bir gelişim gösteriyor. Bu gelişim çağrı merkezlerinin hizmet modellerinde yeni yapılanmalar meydana getirdi. Turkcell Global Bilgi Teknolojileri Genel Müdür Yardımcısı Fahri Arkan yeni dönemi şöyle anlatıyor: “Şu an ses teknolojilerinin öne çıkan iki modelinin önümüzdeki süreçte çok yoğun kullanılacağını düşünüyoruz. Müşterinin çağrı anındaki hissiyatının anlaşılmasında müşteri temsilcilerine yön verilebilecek, memnuniyeti ve iknayı artırıcı faydalar sunacak. Duygu Analizi (Emotion Detection) teknolojisi bunlardan biri. Bir diğeri ise müşteri sorularının ve isteklerinin daha hızlı ve daha efektif karşılanabilmesine olanak sağlayacak Metin Bağımsız Ses Biyometrisi (Free Speech) teknolojisi. Yapay zeka üzerine kurulu altyapıların gelişmesi ile gerçek müşteri temsilcilerinin işlerini kolaylaştıracak akıllı sistemler ile standartlaşmış, basit hizmetleri verecek Sanal Müşteri Temsilcisi (Virtual Agent) sistemi de sektörümüzün yaşayacağı en önemli değişimlerden biri”.
10. Giyilebilir teknolojiler
Bir süredir koşu performansınızı ve koşu sırasında vücudunuzun yaşadığı değişimleri ölçen ayakkabılar, akıllı telefonunuzla arasındaki bağlantı sayesinde telefonunuza gelen bildirimleri size haber veren akıllı bileklikler, kambur durduğunuzda sizi uyaran kemerler ve sporcuların mücadele esnasında yaşadığı heyecan ve adrenalini bizzat hissetmenizi sağlayan tişörtler gibi ürünlerle tüketicinin hayatına girmiş olan giyilebilir giysiler var. Dünyada talep gören ve Türkiye'ye gelmesi beklenen birkaç örnek:
- Siz gözünüze Google Glass’ınızı takıp alışveriş listenizi gözden geçirirken, her zaman alışveriş yaptığınız süpermarket, elinizdeki listede yer alan ürünlerden hangilerinin indirimde olduğunu bildiren bir mesaj atabilir.
- İçinde 1024 LED, bir mikrokamera, mikrofon ve hoparlör bulunan CuteCircuit tişört, akıllı telefon uygulamasıyla birleştiğinde tweet'leriniz, Facebook durumunuz ve sevdiğiniz şarkı ve resimlerle ışıldıyor.
- Jawbone Up Smart bilek bandı hareket, uyku ve yeme alışkanlıklarınızı izliyor. Kalori ölçümünü MyFitnessPal uygulamasıyla yapıyor. Akıllı telefonunuza bağlandığında kalori verilerini gösteriyor.
- Akıllı Bisiklet Ceketi Wolfgang Langeder, 64 RGB-LED ekranı, hızölçeri ve 3D jiroskopu ile su geçirmiyor ve akıllı telefonunuza bağladığınızda bisiklet üstündeki hızınızı ve konumunuzu gösteriyor.