İş İnsanlarında Sık Görülen Hafıza Problemi: Amnezi
Amnezi hastalığı bireyde meydana gelen hafıza kayıpları, öğrenme zorlukları ve hatırlama problemleri ile kendini gösteren nörolojik bir hastalıktır. Hastalarda görülen hafıza kayıpları farklı türlerde görülmektedir.
Eğer kişide meydana gelen hafıza kayıpları geriye dönük anıların kaybolması ile ortaya çıkıyorsa bu durum retrograd yani geriye dönük amnezi olarak tanımlanmaktadır. Bu amnezi türü genellikle herhangi bir travma veya demans nedeni ile ortaya çıkmaktadır. Hastalarda meydana gelen bu hafıza kayıpları yeni olaylardan geçmişe yönelik oluşmaktadır. Örneğin dün yediği yemeği hatırlayamayan bi birey ilkokul öğretmeninin adını hatırlayabilmektedir.
Eğer birey yeni anılar oluşturamıyorsa bu durum anterograd yani ileriye dönük amnezi olarak tanımlanmaktadır. Çeşitli vitaminlerin eksikliği veya hipokampusta (anıların oluştuğu bölge) meydana gelen travmalar bu amnezi türüne neden olabilmektedir. Bu amnezi türüne sahip olan amnezi hastaları günümüzü değil de geçmişi yaşamaya başlarlar.
Eğer kişiler herhangi bir nöbet geçiriyorsa veya şiddetli stres altında ise bu durum geçici global amnezi olarak adlandırılmaktadır. Bu durum geçicidir ve altta yatan neden ortadan kaldırıldıktan sonra bu durumda sona erer.
Amnezi Hastalığının Nedenleri Nelerdir?
Amnezi hastalığı birçok faktöre bağlı olarak görülen bir hastalıktır ancak altta yatan nörolojik hastalıklar amnezi hastalığının oluşmasında daha çok etkilidir. Amnezi tedavisi ve bakımı da altta yatan bu nedenlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. İşte uzman doktor .net kaynağına göre amnezi hastalığına neden olan faktörler;
- Beyinde meydana gelen pıhtılar nedeniyle inme
- İlerleyen yaşlara bağlı olarak görülen demans
- Beyin dokusunda ve beyin zarlarında meydana gelen enfeksiyon, ensefalit
- Çölyak hastalığı
- Beyin tümörleri
- Beyin kanaması
- Beyin dokusunu ve sinir sistemini etkileyen travmalar
- Radyasyon
- Çeşitli ilaçlar
- Epilepsi ve benzeri hastalıklarda görülen nöbetler
- Uzun süreli alkol ve uyuşturucu bağımlılığı
- Elektrokonvülsif tedavi uygulamaları
- Alzheimer benzeri hastalıklar
- Beyin ameliyatları
- Vitamin eksikliği gibi nedenlere bağlı olarak amnezi hastalığı ortaya çıkabilmektedir.
Bunların yanı sıra kişiyi derinden etkileyen ve yoğun stres yaşamasına neden olan faktörler de amneziye neden olabilmektedir. Bu duruma travmatik amnezi adı da verilmektedir.
Amnezinin Belirtileri Nelerdir?
Amnezi hastalığı birçok türde görülebildiği için ortaya da birçok belirti ve bulgu çıkmaktadır. İşte amnezi hastalığında yaygın olarak görülen belirti ve bulgular;
- İleriye dönük amnezi yaşayan kişilerde öğrenme güçlükleri görülebilmektedir.
- Geriye dönük amnezi yaşayan kişilerde geçmişte öğrenilen bilgiler ve hafızaya yerleşen anılar unutulur. Bu amnezi hastaları öncelikle günümüzden başlayarak eskiye doğru ilerleyen hafıza kayıpları ile karakterizedir.
- Hafıza kaybı yaşayan kişiler (özellikle demansa bağlı) unutulan anıların yerini gerçek dışı unsurlar ile doldurabilmektedir.
- Amnezi yaşayan kişilerde amneziye eşlik eden farklı bir nörolojik hastalık da ortaya çıkabilmektedir.
- Amnezi yaşayan hastalar yeni yaşanan olayları anı haline getirmekte zorlanabilirler.
Amnezi Hastalığının Tedavisi Nasıldır?
Amnezi hastalığının tedavisi planlanırken nöroloji hastaneleri doktorları tarafından öncelikle altta yatan nedenin bulunması ve ona yönelik tedaviler planlanmalıdır. Ancak çoğu zaman altta yatan neden bulunamadığı için kesin bir tedavi yöntemi yoktur.
Bazı vitaminlerin eksikliği amneziye neden olabilmektedir. B vitamini eksikliğine bağlı olarak görülen amnezi hastalığında B vitamini takviyesi yapılmakta veya B vitamininin kullanılmasını sağlayan ilaçlar kullanılmaktadır.
Ergoterapi adı verilen tedavi yöntemleri ile kişilerin zihinsel etkinlikler yaparak hafıza kaybının azaltılması ve önlenmesi sağlanabilmektedir.
Bunların yanı sıra amnezi hastalarında çeşitli teknolojik araçlar kullanılarak hastaların amnezinin getirdiği etkilerden bir nebze de olsa rahatlamasını ve yaşamının kolaylaşması sağlanabilmektedir. Amnezi hastaları için not kağıtları veya akıllı telefonlar ile önemli anların kayıt edilmesi veya günlük yazma gibi aktiviteler önerilmektedir. Bunun yanı sıra kişilere özgü kodların veya resimlerin yer aldığı dövmeler kullanılabilmektedir. Bazı hastalarda akıllı bileklik kullanımı da önerilmektedir.