Rekabet Kurumu'nun Soruşturma Ajandası

Fevzi TOKSOY

2017 yılında 27 tane soruşturma açıp 16 tane soruşturmayı sonuçlandıran Rekabet Kurulu hali hazırda yürüttüğü soruşturmaların yanına 2018 yılının ilk üç ayında dört yeni soruşturma daha ekledi. Bu zaman dilimi içerisinde yine dört tane soruşturmayı sonuçlandıran Rekabet Kurulu ayrıca azımsanmayacak sayıda birleşme devralma, menfi tespit/muafiyet ve ön araştırma kararlarına da imza attı.

Tıbbi Cihaz ve İlaç Sektörü İnceleme Altında

2018 yılının ilk soruşturma açılan şirketi tıbbi cihazlar sektöründeki V.O.S.S. VARİNAK Onkoloji Sistemleri Satış ve Servis A.Ş. oldu. 12 Ocak 2018 de V.O.S.S. VARİNAK’ın, Varian marka lineer hızlandırıcı cihazları ve yardımcı ekipmanının bakım ve onarımı piyasalarındaki hâkim durumunu kötüye kullandığı iddiasını içeren başvuru üzerine yürütülen ön araştırma, şirket hakkında soruşturma açılmasına karar verilerek sonuçlandı. Rekabet Kurulu, şirketin bakım ve onarım piyasasındaki hakim durumu kötüye kullanıp kullanmadığını inceleyecek.

Yılın birinci ayında bir tıbbi cihaz şirketine soruşturma açan Rekabet Kurulu şubat ayında ise yine sağlık sektörü ile ilgili kritik bir soruşturma başlattı. Rekabet Kurulu kemoterapi ilaçları için yapılan ihalelere katılan altı firmanın danışıklı hareket ettiği iddiası üzerine elde edilen bulguların önemli olduğuna karar vererek soruşturma açtı. Oncosem Onkolojik Sistemler San. ve Tic. A.Ş., Santek Sağlık Turz. Teks. San. ve Tic. A.Ş., Meditera İthalat ve İhracat A.Ş., Onkofar Sağlık Ürünleri San. ve Tic. A.Ş., İnvotek Sağlık Teknolojileri Tic. Ltd. Şti., Korulu Grup Sağlık Hizmet İnşaat Taahhüt Makina Temizlik San. ve Tic. Ltd. Şti. şirketleri rekabeti sınırlayıcı anlaşma veya uyumlu eylem yapıp yapmadıkları detaylı bir şekilde araştırılacak.

Tüketicileri Yakından İlgilendiren İki Yeni Soruşturma

Yılın ilk iki ayında birer soruşturma açan Rekabet Kurumu, Mart ayında ise ajandasını soruşturma açma kararları ile doldurdu. Zira bu ay içerisinde üç yeni soruşturma açılırken bu soruşturmaların ikisi tüketicileri yakından ilgilendiren kargo taşımacılığı ve beyaz eşya üreticilerine yönelikti.

Mart ayının ilk günü Rekabet Kurulu Ankara 18. İdare Mahkemesinin iptal kararı üzerine Tirsan Kardan Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve Tiryakiler Yedek Parça Sanayi ve Ticaret A.Ş. hakkında soruşturma başlatılmasına karar verdi. Rekabet Kurulu, 2015 yılında bu iki şirketten oluşan ekonomik bütünlüğün, rakip teşebbüslerin piyasaya girişini engellemek suretiyle hâkim durumunu kötüye kullandığı iddiasını içeren başvuruyu önceden incelemiş ve karar kapsamında belirlenen ilgili pazarlarda bu şirketlerin hakim durumda olmadığına bu nedenle iddia edilen rekabet hukukuna aykırı olmadığına karar vermişti. Ancak Rekabet Kurulunun söz konusu kararı, Ankara 18. İdare Mahkemesi tarafından 27.10.2017 tarihinde verilen karar ile iptal edildi. Ankara 18. İdare Mahkemesinin iptal kararı üzerine Rekabet Kurulu, ilgili mahkeme kararında belirtilen hususları dikkate alarak yeniden inceleme gerçekleştirdi ve bu incelemenin sonucunda bu iki şirkete karşı soruşturma açmaya karar verdi.

Mart ayının ikinci soruşturması ise Türkiye’nin küresel anlamda en önemli şirketleri arasında yer alan Arçelik ve Vestel’e yönelik olarak başlatıldı. Rekabet Kurulu’nun yürütmekte olduğu soruşturmanın konusu da oldukça dikkat çekici. Zira iki şirket arasında rekabete duyarlı bilgi değişimi yoluyla rekabetin ihlal edildiği iddiası bu soruşturma kapsamında incelenmekte. Şunu da belirtmek gerekir ki; yürütülmekte olan önaraştırma kapsamında Arçelik ve Vestel’in yanı sıra BSH Ev Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş de yer alırken soruşturma kapsamında ise yer almamakta.

Mart ayının son soruşturma açma kararı ise yine hepimizin günlük yaşamında gerek internet üzerinden alışverişlerimizde gerek kişisel kargolarımızda sıkça kullandığı posta-kargo taşımacılığı hizmetleri pazarında faaliyet gösteren 9 teşebbüs hakkında. Ünsped Paket Servisi San. ve Tic. A.Ş. (UPS) ile UPS’ten uluslararası taşımacılık hizmeti alarak yeniden satış yapan posta/paket/kargo taşımacısı teşebbüsler arasında müşteri paylaşımı yapılmak suretiyle rekabetin ihlal edildiği iddiası üzerine Rekabet Kurulu elde ettiği bulguları yeterli görerek soruşturma açmaya karar verdi. Soruşturma kapsamında incelenecek şirketler ise hepimizin yakından tanıdığı Airexpress, Aras Kargo, Asilkar Lojistik, MNG Kargo, Paket Taşımacılık Sistemleri, Solmaz Nakliyat, STF Kargo, TNT International Express ve UPS.

Günümüzde toplam perakende satışların %5’ine sahip olan e-ticaretin 2020 yılına kadar ikiye katlanacağının öngörüldüğü düşünüldüğünde kargo ve posta pazarının da büyüyeceğini söyleyebiliriz. Günümüzde bu kadar önemli olan ve gelecekte de önemini artıracağı öngörülen pazardaki aktörlerin rekabeti tüketici refahı açısından oldukça önemli.

Peki Soruşturma Açılması Peşinen İhlal Mi?

Bununla birlikte, Rekabet Kurulu’nun soruşturma açma kararları değerlendirilirken gözden kaçırılmaması gereken en önemli hususlardan biri şüphesiz bu kararların herhangi bir yaptırım içermemesi. Soruşturma açılmasına dair Rekabet Kurulu tarafından alınan kararlar, hakkında soruşturma açılan teşebbüs ya da teşebbüs birliklerinin hukuka aykırı davrandıkları, Rekabet Kanunu ihlal ettikleri, kanun kapsamında ceza yaptırımı ile karşı karşıya kaldıkları veya kalacakları şeklinde yorumlanamazlar. Zira son dönemde Rekabet Kurulu tarafından yürütülen bazı soruşturmalarda cezaya yer olmadığına dair karar verilmesi de bu durumu desteklemekte.