Güneydoğu Asya’nın güçlü ekonomisi: Endonezya

Dünyanın en kalabalık dördüncü ülkesi olan Endonezya, 2017 yılı itibarıyla da dünyanın en büyük on altıncı ekonomisi konumunda bulunmaktadır. Ülkenin güçlü yönleri arasında genç ve kalabalık nüfus, zengin doğal kaynaklar, disiplinli mali politikalar, düşük kamu borcu, istikrarlı  uluslararası ilişkiler sayılmaktadır. Özellikle kalabalık nüfusu ihracat için fırsat anlamına gelmektedir.

Güneydoğu Asya ile Avustralya anakaraları arasında uzanan bir adalar grubu devleti olan Endonezya’nın karasuları toplam yüz ölçümünün yaklaşık olarak dört katı kadardır. Endonezya’da devlet ve hükümet başkanlığı Cumhurbaşkanlığı makamında toplanmıştır. Cumhurbaşkanı, Devlet Başkanlığı ve Hükümet Başkanlığı görevlerini yürütmektedir. Ayrıca Başbakan yoktur, bakanlar, doğrudan Cumhurbaşkanı tarafından atanır veya azledilir.

Ülke iş gücünün yüzde 32’si tarım sektöründe istihdam edilmektedir ve dünyanın üçüncü büyük pirinç üreticisi konumunda bulunmaktadır. Ayrıca dünyanın en büyük hindistan cevizi üreticisi, ikinci en büyük palmiye yağı üreticisi, üçüncü en büyük kakao, dördüncü en büyük kahve, beşinci en büyük tütün ve çay üreticisidir.

İmalat sektörü gayrisafi yurt içi hasılanın yüzde 23,4’ünü oluşturmaktadır. İş gücünün yüzde 13'ü imalat sektöründe istihdam edilmektedir. Yabancı yatırımcılar da son yıllarda birkaç milyar dolarlık petrol rafinerisi ve büyük bir çelik fabrikası inşa etmiştir. Ülkenin gündeminde ise altyapı ve imalat yatırımlarının güçlendirilmesi öncelikli olarak yer almaktadır. IMF Endonezya'nın 2030 yılına kadar dünyanın beşinci büyük ekonomisi olacağını tahmin etmektedir.

DIŞ TİCARET POLİTİKASI

Her ne kadar bazı malların ithalatı yasaklanmış veya kotalar ile sınırlanmış olsa da Endonezya göreceli olarak açık bir ekonomiye sahiptir. Bazı malların ithalatını ise sadece yetkiye sahip ithalatçılar gerçekleştirebilmektedir. Endonezya, ithalatı düzenlemek amacıyla ithal edilecek ürüne duyulan ihtiyaç ve niteliklerine göre değişen gümrük tarifeleri uygulamaktadır.

Hükümet, ithal edilen ve iç piyasada üretilen tüm mallarda yüzde 10 oranında bir katma değer vergisi ve lüks mallara yüzde 10 ila yüzde 75 arasında değişen oranlarda satış vergisi uygulamaktadır. İthal malları için tüm bu vergiler ithal noktalarında tahsil edilmekte ve ithalat vergileri de dahil olmak üzere ürününün değerine göre hesaplanmaktadır.

İthalat, ihracat ve dağıtım sektöründe çoğunlukla Endonezyalılar faaliyet göstermektedir. Ancak, doğrudan yatırım yapan yabancı firmalar da özel bir lisansla ülkede faaliyette bulunabilmektedir. Birkaç istisna dışında özel şirketler tarafından gerçekleştirilen ithalatlarda akreditif gerekmektedir.

TÜRKİYE İLE TİCARET

Endonezya, Türkiye’nin de üyesi olduğu D-8 ülkeleri içindedir. D-8’in diğer üyeleri Bangladeş, İran, Malezya, Pakistan, Nijerya ve Mısır’dır. Bu organizasyon, üyelerinin sosyal ve ekonomik ilişkilerinin zenginleştirilmesine yeni bir boyut katmaktadır. D-8’in amacı, üye ülkeler arasındaki ticareti ve iş birliğini artırmaktır.

Endonezya’ya ihracat gerçekleştirmek isteyen Türk yatırımcılar için potansiyel taşıyan birçok sektör mevcuttur. Bunların başında buğday unu, zeytinyağı, zeytin, domates salçası, kuru ve sert kabuklu meyveler, tütün, yaş meyve ve sebze gibi tarım ürünleri bulunmaktadır. Tarım ürünleri ihracatı gerçekleştirmek isteyen ihracatçılarımızın dikkat etmesi gereken husus ise malın İslami esaslara göre hazırlandığını ve işlendiğini gösteren “Helal Sertifikası”na sahip olması gerekliliğidir. Bu belge ihracat için zorunlu kılınan bir nitelik taşımamaktadır. Ancak ürünün ülke içi pazarlanmasında önem arz eden bir belge niteliğindedir. Bunların yanında gıda zincirlerine yönelik olarak pastane ve fast-food zincirleri kurulmasının yerinde olacağı düşünülmektedir.

Sanayi ürünlerine bakacak olursak demir çelik ürünleri, değirmen makineleri, gıda işleme, paketleme makine ve ekipmanları, tekstil makineleri, ağaç işleme makineleri, inşaat malzemeleri, mermer, halı ve savunma sanayi ürünleri gibi ürünlerde Endonezya potansiyel bir pazardır.

Ticaret Bakanlığı’nın 2018 verilerine göre Türkiye – Endonezya arasındaki ticaret rakamları

Türkiye’nin Endonezya’dan ihracatı: 84 bin 191 ABD doları

İhraç edilen başlıca ürünler: Demir veya alaşımsız çelikten yarı mamuller, yaprak tütün, dokunmuş halılar, krom cevheri

Türkiye’nin Endonezya’dan ithalatı: 504 bin 371 ABD doları

İthal edilen başlıca ürünler: Kauçuk, sentetik liften iplik, palm yağı, taş kömürü

Ticaret hacmi: 588 bin 563 ABD doları

Ticaret dengesi: -420 bin 180 ABD doları

Endonezya ile çalışma konusunda danışmanlık veren bazı kamu kurumlarının iletişim bilgileri:

DEİK TÜRKİYE – ENDONEZYA İŞ KONSEYİ

İş Konseyi Bölge Direktörü Volkan Yüzer

Tel No: +90 212 339 50 80

E-posta: vyuzer@deik.org.tr

JAKARTA TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ

Adres: Turkish Embassy Office of the Commercial Counsellor J1. HR Rasuna Said. Kav. 1, Kuningan JAKARTA 12950 / ENDONEZYA

Tel: 0062 21 522 95 15

Faks: 0062 21 522 95 13

E-posta: cakarta@ekonomi.gov.tr

ENDONEZYA BÜYÜKELÇİLİĞİ ANKARA

Adres: Çankaya Mahallesi, 06680 Çankaya / Ankara

Tel No: (0312) 438 21 90

ENDONEZYA BAŞKONSOLOSLUĞU İSTANBUL

Adres: Düğmeciler Mah. Düğmenciler Cad. No. 52, Eyüp / İSTANBUL

Tel No: +90 (212) 674-8686

Fax: +90 (212) 674-8626

E-posta: istanbul.kjri@kemlu.go.id