Bir ustadan pazarlama tavsiyeleri

Ersin Kaplan

Türkiye'de de faaliyet gösteren uluslararası pazar araştırmaları şirketi Millward Brown'ın Avrupa CMO'su Dan White, pazar araştırmaları şirketlerinin gerek müşteriler gerekse pazarlama sektör kadar teknolojiden yararlanamadığını ve yeni gereksinimlere yeterince hızlı yanıt veremediğini belirtiyor. Yakın zamanda Millward Brown Türkiye'nin düzenlediği marka zirvesinde “pazarlama araştırmasındaki yeni gerçekler ve teknodata” üzerine bir konuşma yapan Dan White'a teknolojinin bu alanda açtığı olanakları ve yeni tüketicinin tanımına ilişkin yaklaşımları sorma fırsatı bulduk... Millward Brown Avrupa CMO'su Dan White, her türlü bilgiye 30 saniyede ulaşabildiğimiz bir dünyada yaşadığımıza dikkat çekerek “Artık hepimiz sabırsızız. Pazarlama bir şeyi çok etkili, çok güçlü ya da çok zayıf bir şekilde yapıyorsa, nedeni tüketicinin dakikasında tepki vermesidir” diyor.

'Teknodata' kavramından önce yola çıkalım isterseniz. Yeni davranışlar, yeni teknolojiler ve yepyeni şirketler... Toplumdaki tüm bu değişikliklerin pazarlama dünyasına etkilerini nasıl

değerlendiriyorsunuz?

Yepyeni ürünler tedarik eden Apple, dünyaya arama motoru hizmeti sunan Google örneğin, bu değişimin sonucu. Her şeyden önce bu şirketler işbirliğine çok açıklar. Müşterileriyle işbirliği içine giriyorlar çünkü bunu yapabiliyorlar. Özellikle de sosyal medya kanalıyla... Bu onların müşterileriyle irtibata geçmeleri, fanlarından yararlanmaları için oldukça fantastik bir yöntem. Tüm bunlara bakıldığında pazarlama da giderek sabırsızlaşıyor, daha tez canlı bir hale geliyor.

Bu sabırsızlık hali yeni tüketicinin de özelliği aynı zamanda, değil mi?

Sanırım biz hepimiz sabırsızlanıyoruz artık. Bugün artık Google ile her şeyi 30 saniyede bulabildiğimiz bir dünyada yaşıyoruz. Bu nedenle artık insanlar bilginin mümkün olduğunca hızlı, hemen şimdi ulaşılabilir olduğunu bilmek ve hissetmek istiyorlar. Hatta öyle... Ve sanırım piyasa araştırmaları da buna karşılık veriyor. Tabii ki pazarlama bilgiyi hızla kullanabilir ve buna çabucak tepki verebilir. Bu nedenle, örneğin, özellikle pazarlama bir şeyi çok etkili, çok güçlü ya da çok zayıf bir şekilde yapıyorsa, bu tüketicinin dakikasında tepki vermesinden kaynaklanıyor. İyi ya da kötü, olumlu ya da olumsuz...

Yani müşteriler bir şeyleri hayal etmeden önce firmalar yapıyor, müşteriler deneyimliyor ve talep edip etmediğine karar veriyor, diyorsunuz öyle mi?

Evet, daha çok böyle.

O halde piyasanın trendlerini de markalar belirliyor, diyebilir miyiz?

Hayır, o noktada katılmıyorum. Markalar kopyalar, trendleri takip eder. Trendleri daima tüketici belirler bu noktada da markalar tüketiciye sadece bazı fırsatlar sunar. Buna en güzel örnek, mobil telefon jenerasyonu bence. O alana uzunca bir süre Apple öncülük etti. Nihayetinde evet, iPhone'u müşteriler hayal etmedi, Steve Jobs yaptı. Ama müşteriler de mutabık kaldı. Şimdi manzaraya bakın, çok fantastik, tüm dünyanın kullandığı bir marka oldu. İnsanların bir ürün nedeniyle davranışları değişti mesela. İşte bu yüzden müşterilerin bir şey beklemediğini ama bir şey doğru yapıldığında onu desteklediğini, söylediğini düşünüyorum.

Sizce tüketici eğilimleri ve davranışları bu kadar kısa bir sürede değişiyor mu gerçekten?

Olağanüstü bir şekilde ve dramatik bir hızla değişiyor hem de... Özellikle de bu değişimin sebebi mobil cihazlar oldu. Tabii öncesinde internet başlatmıştı bu süreci ve ardından mobil cihazlarla katlandı etki. Hepimiz 7/24 mobil cihazlarımızla birlikteyiz. Hem data üretiyoruz hem topluyoruz. Tarihte ilk defa bu ölçüde bir fırsat var pazar araştırmaları için.

Önümüzdeki süreçte satın alma davranışlarının yeni şablonları ne olacak, özellikle teknolojide ve teknolojik cihazlarda?

Sanırım en büyük değişim, tüketicinin alacağı şeye nasıl karar verdiği noktasında yaşanıyor. Burada sözünü ettiğim nosyonlara geri dönüyorum, ihtiyacınız olan tüm enformasyon dışarıda. Satın alma için özellikle. Bir sürü yeni ve farklı içerik var önünüzde karar vermeden önce. Online ortamda kullanıcıların görüşleri, ürünlerin reytingleri... İnsanlar yaşadıkları kötü tecrübeleri ve memnuniyetsizlikleri de olumlu tecrübelerini de her an her yerden paylaşabiliyor. Hatta zaman zaman bu durum etik dışı bir hal alabiliyor. Etik dışı yaklaşımlarla markaların imajları ya da ürünleri hakkında dezenformasyon da yine bu kanalla yayılabiliyor.

Neden etik dışı olarak tanımladığınızı merak ediyorum...

Bunu sormanızı umut ediyordum. Çünkü gerçek tüketiciler gibi davranan insanlar da yorumlarını paylaşıyor. Tüketici yorumları ve deneyimleri markalar ve tüketiciler için bir fırsatken bir hiçe dönüşebiliyor.

Pazar araştırmaları tüketiciler kadar hızlı değil”

Tüketici davranışları, pazar araştırmaları sektörüne büyük bir meydan okuma aslında. Çünkü araştırma sektörünün bu tüm yeni teknolojilerden pazarlama ve tüketicilerin yarısı kadar yararlanabildiğini sanmıyorum. Dönüşümün hızına ivme katmak önemli. Üstelik bilgiyi müşterilerden, bu hizmeti kullananlardan edinmek mümkün. Çok daha fazla dataya teknolojiyi etkin kullanarak çok daha hızlı ulaşmak mümkün. Deneyler birçok yeni formda data ve onu destekleyen yöntem olduğunu gösteriyor. Sonuçta biz deneyler yaparız sonuçlarını hızla işleriz ve pazarlama için faydalı veriler üretiriz. Buna da teknolojiyi her geçen gün daha çok deneyimleyerek ivme kazandırabiliriz.