Durgunluk önce tekneleri vurdu  

 

 

YAZI Turgay Noyan  (Naviga Dergisi Kurucusu)

 

 

Önce boylar uzadı

Tüm dünyada amatör denizcilerin kullandığı tekneler, bugüne değin sadece ekonominin değil marina, barınma, teknoloji, materyal ve bakım meselelerinin çözümüne paralel olarak büyük değişiklikler gösterdi. Yelkenli ve sadece motor gücüyle yürütülen teknelere bakıldığında özellikle motoryatlarda tekne boyları inanılmaz bir hızla büyüdü.

Önceleri 20 metre üzerindeki motoryatlara ‘büyük’ gözüyle bakılırken bu tür yatlar, adım adım 30- 40- 50- 60-70 metre boylara ulaşarak mega yat olarak adlandırıldılar. Daha sonra boyutlar 100 metrenin üzerine çıkarak ‘giga’ yatlara dönüştü. (Okurun kıyaslama yapabilmesi için yıllarca Marmara Adaları’na posta servisi yapan gemilerin boyunun 35-40 metre civarında, Atatürk’ü Samsun’a götüren ünlü Bandırma vapurunun ise 48 metre olduğunu belirtelim.) Bu konudaki en uç örnek ise 180 metre uzunluğundaki Azzam yatı oldu. Bu yat, Birleşik Arap Emirlikleri Başkanı Sheikh Khalifa bin Zayed al-Nahyan’a ait ve değeri 627 milyon dolar. Alman Lürssen Tersanesi’nin dört yılda ürettiği yatta 50 süit kamara var.

 

Kriz önce tekneleri vurdu

Tekne boyları, hem yelkenli hem de motoryatlarda genel bir büyüme trendine girmişken, son yıllarda dünyada yaşanan ekonomik durgunluk sektörü olduğu gibi tekne boylarını da frenledi. Avrupa’nın ünlü yat fuarları (bunların arasında Paris, Cenova, Barselona ve La Rochelle de var) hol sayılarını azaltarak küçülürken 2015’e kadar ülkemizdeki Şubat ayı fuarlarında çok önemli bir değişiklik yaşanmadı. Bu krizi küçülmeden ayakta atlatanlar, diğer organizasyonlar ise Cannes, Monaco ve Düsseldorf fuarları oldu.

Ülkemizdeki Şubat ayı fuarının en önemli özelliği karada düzenleniyor olması. Karada fuar, denizdeki gibi her boy teknenin fuar alanında teşhir edilmesine imkan vermiyor. Çünkü teknelerin fuar alanına kadar taşınması, (köprü, üstgeçit, fuardaki hollerin girişi, tavan yüksekliği vs.) bu konuda yapılacak olanları kısıtlıyor. Şu ana kadar en uzun tekne olarak 27 metrelik bir motoryat taşınıp sergilenebildi. Yelkenliler ise bazen salmaları sökülerek, bazen olduğu gibi fuar alanına taşınıyor. Genellikle de direklerin takılmasına tavan yükseklikleri imkan vermiyor.

 

Yeni trend, olduğu yerde büyüme

Ekonomik durgunluk, yüksek marina ve bakım masrafları tekne tasarımcılarını aynı tekne boyunda daha kullanışlı ürünler çizmeye yöneltti.

İlk önemli değişiklikler yelkenli yatlarda görüldü. Teknelerin daha dar olan kıç tasarımları büyük farklılıklar yaşadı. Giderek daralan kıç yapı yerine neredeyse vasattan (ortadan) kıça kadar aynı genişlikte devam eden yelkenliler üretildi. Bu da özellikle kamara dışındaki yaşam alanlarını inanılmaz derecede ferahlattı.

Yelken teknelerinde ‘DS’ deck salon uygulaması ile de ana yaşam mahalli ile dışarısı arasındaki kademe farkı azaltılarak, hatta bazı modellerde kaldırılarak iç alanların daha aydınlık hem de merdivensiz ulaşabilir düzlükte bir alan yaratılmaya çalışıldı. Motor yatlarda son günlerin en büyük yeniliği ise “olduğu yerde büyüme” diye adlandırabileceğimiz kompakt uygulamalar oldu. Bu yeni kompakt sistemlerde tekne boyları ile oynanmıyor. Boylar aynı kalıyor, ancak yat bir koya demirlediğinde, yani seyir halinden çıktığında yanlara doğru açılarak ortaya daha geniş, daha ferah kullanım alanlarına sahip yeni yaşam mahalleri çıkıyor.

Önceleri hareketli oturma grupları, genişleyebilen yüzme platformları ve sadece yan balkon diyebileceğimiz güverte uygulamalarıyla başlayan bu sistem her geçen gün daha da gelişiyor. Olduğu yerde dönebilen koltuklar, dönüşebilen yataklar, yana doğru uzayan, genişleyen güverteler, balkonlar vs..

Bunun en yeni örneği ise Galeon firması oldu…

 

Çevreci yatlar, çevreci ve ekonomik ortam

Yatlardaki değişiklikler sadece boy ve yaşam alanları ile sınırlı değil elbette. Teknelerin çevre ile uyumlu olmaları artık kullanıcıların da en büyük talepleri arasında yer alıyor. Hem dizel, hem elektrik motorları ile sevk edilebilen hibrit yatlar artık çok alışılır oldu.

Teknelerin jeneratör yerine elektrik panelleri ve rüzgâr jeneratörleri kullanımı ise yaygınlaşarak artık neredeyse hemen her teknede uygulanıyor. Şimdi yeni araştırmalar tamamen güneş enerjisi ile yürütülebilecek tekneler üzerine yoğunlaşmış durumda…

Bu tür tekneler çevreci özelliklerinin yanı sıra yakıt tasarrufu açısından da tercih ediliyor. Çünkü son yıllarda yakıt tasarrufu önemli hale geldi, denizciliği ön planda olan trawler (yani balıkçı tipi motor yat) modellerinin sayısı arttı, güneş panelleriyle desteklenen sistemler sık rastlanır oldu... Örnek olarak, Greenline ve spor yatlar üreten Absolute’ün birkaç senedir ürettiği Navetta serisini verebiliriz. Şu anda Navetta’nın 52 ve 58 feetlik modelleri üretimde...

 

Daha hızlı, daha pratik yelkenliler

Seri (Bir nevi fabrikasyon) yelkenli tekne üretiminde boyların büyümesi biraz hız kesse de bazı firmalar piyasaya her yıl biraz daha büyük bir yelkenli modelini sürüyor. Örneğin Jeanneau firmasının şu andaki en büyük yelkenlisi 64 feet, Benetteau’nun ise 60 feet. Benetteau’nun daha büyük bir boy için çalışma yaptığı da söyleniyor. Ancak bu teknenin boyu henüz bilinmiyor. Ancak yelkenlilerde son yıllardaki ana hedef; yelken sistemlerinin kolaylaştırılması ve daha az kişiyle yelken yapılması…

Bu arada teknelerin gövde yapıları ile de oynanarak daha randımanlı modeller yapılmaya çalışılıyor. Özellikle aileleri ile yelken yapan denizciler için bu kolaylıklar çok önemli. Çünkü dünyada olduğu gibi bizde de pek çok denizci sadece eşi ile birlikte uzun yolculuklar yapıyor…

Bunlara örnek olarak geçtiğimiz ay Naviga için test seyrini gerçekleştirdiğim Jeanneau 54 modelini verebilirim. Bu tekneyi iki kişi gayet kolay bir şekilde kullanabildik. Bu tekne (sonbaharda denizdeki tanıtımının ardından) bu yılki fuarda ilk kez karada sergilenecek.

 

Bu yıl neler var?

Teknelerin dışında marinalar, yelkenciler, ekipman üreticileri, elektronikçiler, halat üreticiler, tesisatçılar gibi akla hayale gelebilecek tekne ile ilgili tüm tedarikçiler yeni ürünlerini sergileyecekler. Yatlarda çok geniş ve farklı ürünler görebileceğiz. Bunların arasında Türkiye’de ilk kez sergilenecek olanların dışında, dünya tanıtımı da 9. Avrasya Boat Show’da yapılacak olanlar da var. Fuarda sergilenecek yeni yatlar arasında denizcilerle ilk kez buluşacak olanlar ve bazıları şunlar:

 

MOTORYATLAR:

KARİNA

Numarine 60 Fly (Bu teknenin dünya lansmanı yapılacak)

Numarine 78 Fly (İlk defa sergileniyor)

 

CONCEPT MARİNE

Azimut Magellano 66 (ilk defa)

Azimut 72 Fly (ilk defa)

 

TRİO DENİZ

Sealine F530 (Dünya prömiyeri)

 

TEZMARİN

Benetteau Gran Turizmo 40 (ilk defa)

 

DENİZ YATÇILIK

Galeon 500

Fly Absolute Navetta 58

 

SUNSEEKER

Sunseeker Manhattan 55

 

YELKENLİLER

TEZMARİN

Benetteau 41.1 (ilk kez)

 

TUR MARİN

Yeni Dufour 460 Grand Large

2016 Boat Of The Year adayı (ilk defa sergilenecek)

 

TOP LEISURE

Jeanneau 54