Mücbir sebebin kapsamı nedir; SGK ödemeleri ertelendi mi?

Kurtuluş Ozan Keser, koronavirüs salgını nedeniyle atılan adımlardan biri olan ‘mücbir sebep’ hallerini Turkishtime için derledi…

Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizi de etkisi altına alan yeni nesil Koronavirüs (COVID-19) salgınını engellemek amacıyla çeşitli tedbirler alınmıştır. Bu kapsamda; bazı işyerlerinin faaliyetleri geçici olarak durdurulmuş, 65 yaş üstü vatandaşlarımıza sokağa çıkma yasağı getirilmiş ve seyahatler sınırlandırılmıştır. Bu ve benzeri tedbirlerle salgının yayılması engellenmeye çalışılırken salgının yarattığı ve yaratacağı ekonomik tahribat da çeşitli tedbirlerle giderilmeye çalışılmaktadır. Bu tedbirlerden birisi de, vergi yükümlülüklerinin ötelenmesidir.

Vergi ötelemesine ilişkin ilk tedbir, 17 Mart 2020 tarihinde alınmış olup; 2019 yılına ait gelir vergisi beyannamesinin verilme ve ilk taksitinin ödenme süresi 30 Nisan 2020’ye ötelenmiştir. Normal şartlar altında, bu beyannamenin Mart ayı sonuna kadar verilmesi, ilk taksitinin de yine aynı sürede ödenmesi gerekmekteydi.

23 Mart 2020 tarihinde getirilmiş olan ertelemeyle de, Şubat 2020 dönemine ilişkin KDV beyannamelerinin verilme ve ödenme süresi 26 Mart 2020’den 24 Nisan 2020’ye ertelenmiştir. Ne var ki, Şubat 2020 dönemine ait muhtasar ve SGK ödemelerine ilişkin olarak bir erteleme gerçekleşmemiş ve mükellefler Şubat dönemine ilişkin muhtasar ve SGK ödemelerini zamanında yapmışlardır.

Mücbir sebep kapsamındaki en geniş düzenleme, 518 nolu VUK Tebliği ile 24 Mart 2020’de yapılmıştır. Bu Tebliğ ile, çeşitli sektörler mücbir sebep kapsamına alınmış olup mücbir sebep kapsamındaki mükelleflerin Mart, Nisan ve Mayıs dönemlerine ilişkin KDV ve muhtasar beyannamelerinin verilme süreleri 27 Temmuz 2020’ye, ödenme süreleri ise sırasıyla Ekim, Kasım ve Aralık 2020’ye ertelenmiştir.

Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan mükellefler; Koronavirüs salgınından doğrudan etkilenen ve ana faaliyet alanı itibarıyla belli sektörlerde bulunan mükellefler; ana faaliyet alanı itibarıyla İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine ara verilmesine karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler; sokağa çıkma yasağı kapsamına giren mükellefler ile beyannameleri sokağa çıkma yasağına tabi SMMM’lerce verilen mükellefler mücbir sebep kapsamına alınmıştır.

Faaliyetleri itibariyle mücbir sebep kapsamında olup olmadığı konusunda tereddüt yaşayan işletmeler, mücbir sebep durumlarını interaktif vergi dairesi uygulamasından sorgulayabilmektedirler. Bu uygulamada, her bir mükellef için “mücbir sebep durumundan yararlanabilirsiniz” veya “mücbir sebep durumundan yararlanamamaktasınız” şeklinde sonuçlar görünmektedir ki, mücbir sebep uygulaması açısından baz alınacak esas kriter bu sorgulama sonucudur.

Bununla birlikte, söz konusu sorgulama mükelleflerin GİB kayıtlarındaki ana faaliyet alanları esas alınarak yapılmakta olup, mükelleflerin GİB kayıtlarındaki ana faaliyet alanları ile gerçek faaliyet alanlarının farklı olması ve gerçek faaliyet alanı itibariyle mücbir sebepten yararlanması gerektiğini değerlendirmeleri durumunda durumu bir dilekçe ile vergi dairesine bildirmelerinde fayda vardır.

Burada dikkate edilmesi gereken konu ise mücbir sebebin sadece KDV ve muhtasar ödemeleri için geçerli olduğu, SGK ödemeleri ve diğer vergiler (damga vergisi, ÖTV vs) açısından bir öteleme söz konusu olmadığıdır. Oysa, birçok gazete haberinde SGK ödemelerinin de 6 ay ertelendiği bilgisi mevcuttur.

SGK ödemelerinin zamanında yapılmaması durumunda, %5 oranındaki işveren prim indirimi hakkından yararlanılamamaktadır. Bu nedenle; hali hazırda SGK ödemeleri konusunda bir öteleme söz konusu olmadığının bilinerek, bu konudaki düzenlemelerin takip edilmesi ve bu konuyla ilgili olarak gazete haberleri yerine uzman görüşlerine başvurulmasında fayda vardır.

Kurtuluş Ozan Keser ( ozan.keser@audit.com.tr )
Yeminli Mali Müşavir
NTS YMM Denetim ve Danışmanlık AŞ
http://www.audit.com.tr/